Samoanaliza działalności pedagogicznej jestniezbędny element pracy nauczyciela. Pozwala spojrzeć na własną działalność zawodową z zewnątrz, zauważyć to, co najlepsze, dostrzec błędy i spróbować się ich pozbyć. A kiedy nauczyciel musi pokonać taki kamień milowy, jak certyfikacja, samoanaliza działań dydaktycznych staje się po prostu obowiązkowa.
Cele autorefleksji
Autoanaliza nauczania zawodowegodziałalność polega na badaniu przez nauczyciela stanu, wyników jego pracy, a także identyfikowaniu związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy zjawiskami pedagogicznymi, wyznaczaniu kierunku dalszego doskonalenia. Pełni kilka funkcji: diagnostyczną, poznawczą, transformacyjną, autoedukacyjną. Celem samoanalizy jest wykazanie osiągnięcia określonego poziomu. Wyraża się to w opanowaniu nowych osiągnięć nauk pedagogicznych, umiejętności twórczego podejścia do rozwiązywania problemów pedagogicznych, a także optymalnego doboru metod, środków, form i technik w realizacji swojej działalności zawodowej. Doświadczony nauczyciel może wykazać się umiejętnością stosowania eksperymentalnych, nowych metod nauczania lub wychowania. Wysoki poziom kwalifikacji zakłada umiejętność planowania wyników swojej pracy i wyników pracy uczniów.
Wymagania dotyczące sporządzania autoanalizy
Podczas autoanalizy działalności pedagogicznej placówek wychowania przedszkolnego(przedszkola i szkoły mają takie same ogólne wymagania) główną zasadą jest to, że nie powinno to przypominać raportu statystycznego z informacją o wykonanej pracy. Nauczyciel musi wykazać się umiejętnością interpretacji wskaźników i umiejętnością pracy z uzyskanymi wynikami. Oznacza to krytyczną refleksję nauczyciela nad każdym wskaźnikiem, umiejętność wyciągania wniosków i nakreślania perspektyw przyszłych działań. Autoanaliza ma dać pełny obraz pracy nauczyciela i efektywności jego działań, zawierać wnioski dotyczące przyczyn sukcesu i zagadnień problematycznych oraz nakreślić perspektywy.
Wymagania dotyczące samoanalizy działalności pedagogicznej nauczyciela szkoły podstawowej praktycznie pokrywają się z wymaganiami stawianymi nauczycielowi przedszkola.
Struktura pisania autoanalizy zawodowej
Podstawowe ramy autorefleksji dla nauczycielijest jednolity, chociaż możliwe są pewne różnice w zależności od instytucji edukacyjnej i zasad, jakie narzuca ona w stosunku do niej w swojej placówce. Zestawienie rozpoczyna się od podania danych osobowych i zawodowych nauczyciela - jego imienia i nazwiska, tytułu, stopnia naukowego, jaką instytucję edukacyjną i kiedy ukończył, jakie posiada nagrody, jakie posiada doświadczenie zawodowe. Mówiąc o stażu pracy, odrębnie wskazuje się łączny staż pracy oraz staż pracy w danej placówce edukacyjnej, istotne w momencie sporządzania samoanalizy.
Credo i koncepcja pedagogiczna
W tej części wskazano cele i zadaniaczłowiek stawia przed sobą. W tej samej części formułowane jest credo pedagogiczne – system indywidualnych postaw, reprezentujący osobistą opinię nauczyciela na temat istniejących wartości i roli jego zawodu w świecie. Niektórzy definiują także swoją koncepcję zawodową. Oznacza to formułowanie przez nauczyciela własnych poglądów na temat nauczania i wychowania. Jego specyfika polega na tym, że jest nierozerwalnie związana z działalnością praktyczną, ponieważ tylko realizując rzeczywisty proces uczenia się, możesz uświadomić sobie, w jakich momentach chcesz je przemyśleć, zrobić to inaczej, w nowy sposób i ukształtować własną postawę do żadnego problemu.
Charakterystyka stosowanych pomocy dydaktycznych
W tej części samoanalizy nauczyciel je opisujezestawy edukacyjne i metodyczne oraz programy pracy, nad którymi pracuje. Oprócz ich zestawienia należy przeanalizować, czy odpowiadają one programowi edukacyjnemu instytucji edukacyjnej. Pytanie to nie powinno sprawiać większych trudności, gdyż wybór materiałów dydaktycznych monitorują metodolodzy, następuje przy ich bezpośrednim udziale lub z ich zaleceniami.
Formy, metody i techniki działalności pedagogicznej
Każdy praktykujący nauczyciel ma w swoimarsenał form, metod i technik prowadzenia działalności zawodowej, które wydają mu się najskuteczniejsze. Razem tworzą jego indywidualną technologię edukacyjną i edukacyjną. Nauczyciel ma prawo wyboru dowolnych form i metod nauczania, jedynym wymogiem jest to, aby ich stosowanie przyczyniało się do kształtowania pozytywnego rezultatu kształcenia i szkolenia. W tej części nauczyciel nie tylko opisuje elementy swojej technologii nauczania, ale także analizuje efektywność ich wykorzystania.
Udział w pracach naukowych i metodycznych
W tej części nauczyciel opisuje dostępneosiągnięcia zawodowe: certyfikaty publikacji materiałów, opracowania lekcji, sprawozdania z udziału w konferencjach, seminariach czy konkursach zawodowych. Wskazane jest miejsce, czas i rezultat ich realizacji.
Wskazano tu również wyniki prac nad tematem.samokształcenia i możliwych perspektyw jego rozwoju. Na koniec części należy przeanalizować, w jaki sposób działania naukowe i metodyczne wpłynęły na wynik procesu edukacyjnego lub edukacyjnego prowadzonego przez nauczyciela.
Wyniki działalności dydaktycznej
Sekcja ta składa się z kilku części.W pierwszej kolejności prezentowane są wyniki jakości pracy (poziom i jakość szkolenia, procent osiągnięć w nauce, wyniki końcowej certyfikacji, zewnętrzna ocena efektów uczenia się, wyniki testów administracyjnych i inne).
Następnie uwzględniany jest poziom rozwoju zainteresowań edukacyjnych i poznawczych uczniów, czyli prezentowane są wyniki ich udziału w różnorodnych konkursach, olimpiadach, festiwalach czy innych wydarzeniach.
Wynik badania zależności ocenia się odrębnierodzicom uczniów o wynikach działalności zawodowej nauczyciela. Wyniki opinii rodziców można przedstawić w formie ankiety lub diagramu socjologicznego.
Podsumowując, dokonano oceny poziomu powiązań pomiędzynauczyciel i jego uczniowie lub uczniowie. Na relacje te można patrzeć z różnych perspektyw – dzieci mogą oceniać działania nauczyciela jako wychowawcy klasy lub jako nauczyciela konkretnej dyscypliny akademickiej.
Autoanalizę działalności pedagogicznej kończą wnioski, jakie wyciąga się w wyniku przeprowadzonej analizy, a także sformułowanie perspektyw dalszego rozwoju nauczyciela jako profesjonalisty.
Formularze prezentacji wyników autoanalizy
Obecny poziom rozwoju metodologii, a takżestopień wykształcenia pracowników pozwala na prezentację autoanalizy działalności dydaktycznej w różnych formach. Przede wszystkim jest to sposób klasyczny – w formie drukowanego dokumentu zawierającego spójny opis i analizę Twoich osiągnięć zawodowych. W ostatnim czasie coraz popularniejsza staje się inna forma prezentacji autoanalizy – w postaci portfolio pedagogicznego. Jest to ten sam dokument, ale w rozszerzonej formie, uzupełniony kopiami materiałów o nagrodach lub certyfikatami za udział w wydarzeniach, opracowaniami metodologicznymi, wynikami oceny działalności edukacyjnej uczniów i wieloma innymi. Najbardziej wizualnym sposobem pokazania swoich osiągnięć jest przygotowanie autoanalizy zajęć dydaktycznych w formie prezentacji elektronicznej. Ten sposób prezentacji materiału pozwala nie tylko na pokazanie oryginałów otrzymanych dokumentów czy nagród, ale także zdjęć (a czasem nawet materiałów wideo), a także zaprezentowanie efektów działalności swoich uczniów czy uczniów. Dodatkowo, przygotowując prezentację elektroniczną, nauczyciel starannie wybiera to, co najważniejsze na slajdzie, dzięki czemu jego autoanaliza jest dokładna, zwięzła i jasna, łatwa do zrozumienia.
Różnica między autoanalizą działalności zawodowej nauczyciela i wychowawcy
Pisząc autoanalizę pedagogicznądziałalności, zarówno nauczyciele, jak i wychowawcy doświadczają trudności. Ale praca nauczyciela szkoły podstawowej i nauczyciela przedszkola ma ze sobą wiele wspólnego. Na przykład mają tę samą populację uczniów, więc techniki pedagogiczne, cele i zadania pracy mogą być takie same. Różnica pomiędzy autoanalizą działalności dydaktycznej w klasach podstawowych a autoanalizą nauczyciela na poziomie średnim polega na tym, że jej narzędziem będzie nie tyle testowanie i zadawanie pytań, ile raczej rozmowa lub obserwacja.
Analizując wyniki swojej pracy, nauczyciel będzie działał bardziej w sposób nieewaluujący.
Błędy przy pisaniu autoanalizy
Jak dokonać samoanalizy działań dydaktycznychnauczyciela przedszkola, a autoanaliza nauczyciela szkoły podstawowej, gimnazjum czy starszego zawiera z reguły te same błędy, które łączy tylko jedno – brak doświadczenia. Po podsumowaniu tych błędów możemy zidentyfikować te najczęstsze i ostrzec przed nimi innych nauczycieli.
Pierwszy błąd.Nauczyciele piszą o swoich osiągnięciach w określonym przedziale czasu. Ale dla samoanalizy ważniejsze jest, jaki cel został osiągnięty i jakie zadania zostały rozwiązane. A jeśli cel ten został wyznaczony nieco wcześniej niż początek okresu sprawozdawczego, nie ma to znaczenia dla raportu. Ważna jest kolejność prezentacji – najpierw formułuje się sam problem, następnie opisuje się metody jego rozwiązania.
Błąd drugi – za dużo raportów cyfrowych.W zawiłościach liczbowych możesz zgubić najważniejszą rzecz - cel, dla którego wykonano te obliczenia. Do autoanalizy działalności pedagogicznej konieczne jest raczej wskazanie, dlaczego zostały podjęte i do czego pomogły urzeczywistnić.
Błąd trzeci.Niektórzy nauczyciele wstydzą się przyznać, że doświadczają pewnych trudności w pracy i unikają o tym wspominania. Każdy doświadczony nauczyciel wie, że występowanie problemów jest nie tylko możliwe, ale jest warunkiem rozwoju zawodowego nauczyciela. Bo tylko rozwiązując codzienne problemy (które niekoniecznie mają charakter globalny) młody nauczyciel może zamienić się w doświadczonego, sprawnego mistrza. Umiejętność dostrzegania trudności i znajdowania sposobów ich przezwyciężania, wykazana w autoanalizie działań dydaktycznych, świadczy o wysokich kwalifikacjach nauczyciela.
