Starożytna technologia wytwarzania materiału,zastępując papierami egipskich księży i urzędników papier, przez wiele stuleci pozostawał w zapomnieniu. Wynika to nie tylko z monopolu państwa na produkcję papirusu i gorliwego zachowania tajemnic rzemiosła, ale także ze zmian klimatycznych w delcie Nilu i problemów środowiskowych. W wyniku tego ostatniego papirus w Egipcie praktycznie wymarł. Dopiero w drugiej połowie XX wieku pasjonat Hasan Ragab zadbał o odrodzenie tej rośliny i badanie możliwości jej wykorzystania. To dzięki jego badaniom współczesny człowiek zna proces powstawania papirusu.
Znaczenie Papirusu dla starożytnych Egipcjan
Tropikalna roślina kochająca wilgoć spokrewniona zturzyce i pokrewne pożywienie kilka tysięcy lat temu tworzyły imponujące zarośla na bagnistych brzegach Nilu w dolnym biegu. Papirus to wysoki, gładki pęd zwieńczony „parasolem” wąskich lancetowatych liści. Kwiatostan papirusu przypomina wachlarz, składający się z wielu kłosków. Trójkątna łodyga papirusu jest mocna, elastyczna i trwała.
Był używany jako materiał na meble, łodzie,tratwy. Z muszli robiono liny, kosze, buty. Suszone korzenie rośliny były używane jako paliwo. Miękka część pędu, która była pod wodą, została zjedzona. Ta część była również idealna do robienia „papieru”.
Etapy wykonywania papirusu: łupanie, „składanie”, suszenie pod ciśnieniem, polerowanie, klejenie
Dolna część łodygi została oderwana od skorupy,uwalniając gęstą, włóknistą i lepką miazgę. Został podzielony na cienkie płytki o długości 40-50 cm Nowoczesna technologia polega na moczeniu pasków przez kilka dni.
Gotowe płyty (filety) układano na zakładkępłaska powierzchnia pokryta tkaniną i skórą: pierwsza warstwa jest równoległa do krawędzi stołu, druga jest prostopadła. Początkowo szerokość gotowego arkusza nie przekraczała 15 cm, ale później Egipcjanie nauczyli się robić dość szerokie płótna. Podczas układania materiał zwilżano wodą z Nilu.
Arkusze następnie umieszczono pod prasą. Było to konieczne, aby paski skleiły się ze sobą, a papirus stał się cienki i jednorodny.
Niuanse i mało znane fakty
Jaka jest technologia robienia papirusu,łatwe do wyjaśnienia. Cała złożoność tkwiła w niuansach. Tak więc im dłużej papirus był trzymany pod ciśnieniem lub wstępnie namoczony, tym ciemniejszy się okazał. Ważne było, aby nie opóźniać tego procesu: Egipcjanie woleli materiał w jasnym kolorze. Powierzchnia arkuszy została potraktowana specjalnym związkiem, który zapobiegał rozlewaniu się tuszu. Został zrobiony z octu, mąki i wrzącej wody. Wyciągając arkusze spod prasy, rzemieślnicy bili je specjalnymi młotkami i wygładzali je kamieniami polerskimi, kawałkami drewna lub kości. Przygotowane papirusy suszono na słońcu. Następnie zostały sklejone, aby zrobić zwój. Egipcjanie zwracali uwagę na kierunek włókien, więc znalezienie „szwu” było prawie niemożliwe. Pisali z reguły po jednej stronie (którą Rzymianie później nazwali recto). Rozpoczęto produkcję papirusu w starożytnym Egipcie. Sprzedawali go w rolkach: „krojony” i „na wagę”.
Papirus w starożytności
„Pa per aa”, czyli „materiał królów” - tak nazywalisami Egipcjanie mają swój „papier”. Zaczęli używać papirusu już w III tysiącleciu pne. mi. Grecy zapożyczyli ten termin, nieznacznie zmieniając jego wymowę. Należy zauważyć, że Egipt zaopatrzył cały starożytny świat w papirus i trwało to do około 800 roku naszej ery. mi. Napisano na nim dekrety, teksty artystyczne i religijne, wykonano kolorowe ilustracje. W 1 wieku naszej ery. mi. historyk Pliniusz Starszy w swojej pracy „Historia naturalna” poruszył kwestię technologii wykonywania papirusu. Jednak przekazane przez niego informacje były raczej skąpe, aby przywrócić rzemiosło.
Według Strabona i Pliniusza tak byłokilka odmian papirusu. Augustan, Libijczyk i hieratyk uważano za najlepsze w okresie Cesarstwa Rzymskiego. To było po amfiteatrze (aleksandryjskim), Saite i Teneot. Wszystkie były przeznaczone do pisania. Ponadto Egipcjanie handlowali „papierem kupieckim” - tanim papirusem do pakowania.
Odnowienie tajemnic rzemiosła
„Jaka jest technologia wytwarzania papirusu?„- to pytanie zaczęło niepokoić Hassan Ragab, ambasador Egiptu w Cesarstwie Niebieskim, gdy poznał chińską rodzinę zajmującą się produkcją papieru w tradycyjny sposób. To było w 1956 roku. Po powrocie do ojczyzny Ragab kupił ziemię pod plantację, przywiózł lokalny papirus z Sudanu i zajął się badaniami naukowymi. Ragabu i jego uczniom udało się wyprodukować papirus, który nie jest gorszej jakości niż najstarsze próbki. Na nim utalentowani egipscy artyści wykonali murale: kopie ilustracji znalezionych w grobowcach i oryginalne dzieła.
Trudno jeszcze powiedzieć, czy pojawi się nowoczesny papirusRagaba jest tak trwała, jak starożytny egipski. Ponadto klimat się zmienił, stał się bardziej wilgotny, a wilgoć psuje papirus. Nie wiadomo również, jak dokładnie Ragab odtworzył proces tworzenia papirusu. Może wniósł do tego coś własnego. Ale tak czy inaczej, nowoczesne zwoje i panele dekoracyjne są z powodzeniem sprzedawane, a informacje o technologii wykonywania papirusu są dostępne dla każdego ciekawskiego turysty.
