W swoim zakresie dzieło Lorenza Berniniegoporównywalne jedynie z dziełami wielkich mistrzów renesansu we Włoszech. Po Michelangelo był największym architektem i rzeźbiarzem tego kraju, a także jednym z twórców stylu barokowego – ostatniego prawdziwie „wielkiego stylu” w historii całej sztuki europejskiej.
Pochodzenie i pierwsze prace
Bernini Lorenzo urodził się w Neapolu w 1598 r.rok. Urodził się w rodzinie słynnego rzeźbiarza Pietro Berniniego. Na początku XVII wieku Giovanni wraz z ojcem przeniósł się do Rzymu. Od tego czasu jego życie i twórczość związane są z „wiecznym miastem”. Lorenzo Bernini stworzył tutaj wiele prac. Zdjęcia niektórych z nich prezentujemy poniżej.
Pierwsze dojrzałe prace Berniniego obejmująnastępujące: grupy rzeźbiarskie „Pluton i Prozerpina”, „Eneasz i Anchises”, „Apollo i Dafne”, a także marmurowy posąg Dawida. Lata ich powstania to 1619-1625. Bernini wykonał tę pracę dla miłośnika sztuki kardynała Scipione Borghese. W kreacjach Lorenzo istnieje związek ze starożytnymi i renesansowymi tworzywami sztucznymi. A wizerunek Apolla można uznać za bezpośrednie zapożyczenie z rzeźby hellenistycznej. Ogólnie jednak Bernini prawie całkowicie przemyślał tradycje klasyczne. Jego współczesnych uderzało uczucie żywego ciała i niezwykła iluzja witalności tkwiąca w jego rzeźbie. Podziwiałem też ekscytującą dynamikę tych prac.
Kwitnienie kreatywności
Rozkwit kreatywności, do której odnosi się Berninipatronat już wyższy, a mianowicie kardynał Maffeo Barberini. Został papieżem Urbanem VIII w 1623 roku. W sztuce Berniniego z tego okresu w pełni wyrażają się idee kontrreformacji, która karmiła cały europejski barok, a zwłaszcza włoski. W nich średniowieczna religijność wydawała się być reinterpretowana w sposób świecki. Prawdziwa wielkość była nierozerwalnie związana z zewnętrznym przepychem. Bernini, dotowany przez kościół, wzniósł wspaniałe obiekty architektoniczne. Tworzył kompozycje ołtarzowe, fontanny, pomniki, portrety rzeźbiarskie, nagrobki (m.in. słynny nagrobek Urbana VIII).
Wszechstronność talentu Berniniego
W osobie Berniniego połączono architekta i rzeźbiarza;kierownik dużego warsztatu, który realizował różne projekty; dekorator teatralny, malarz, performer i pisarz komediowy oraz teoretyk sztuki. W przenośni porównał swoją pracę z potężnymi strumieniami fontann, które stworzył. Ale rzeźba była nadal główną działalnością artystyczną Berniniego. W nim najpełniej zawarte były najważniejsze zasady stylu barokowego.
Rzeźba Berniniego
Rzeźba Berniniego łączyła duchowe izmysłowy początek, teatralny patos i „wywyższenie” z wewnętrzną wielkością, mistycyzm ze swoistym psychologizmem, chęć upodobnienia się do natury z impulsem życiowym, który nadawał formom organicznym organiczną całość. Do rozwiązania stojących przed nim różnorodnych zadań Bernini wydawał się pozbawiony naturalnych właściwości materiału i wyrazistych środków rzeźbiarskich. Sprawia, że marmur topi się, wygina i płynie jak wosk. Ten nieustępliwy materiał w jego rękach doskonale oddaje fakturę tkaniny i delikatność ludzkiej skóry. Ponadto Lorenzo Bernini intensywnie wykorzystuje efekty świetlne i kolorowe. Krótka biografia niestety nie pozwala szczegółowo omówić cech jego rzeźby. I można o nich mówić bardzo długo…
„Katedra św. Piotra”
W twórczości Berniniego malarstwo staje się jednym ztechnik rzeźbiarskich, a ta ostatnia jest częścią struktury architektonicznej. Z kolei jest on zawarty w otaczającej przestrzeni, w nieskończoność. Malowniczość i wielkość barokowej wizji najdobitniej wyraża w „Amorze św. Piotra” dla rzymskiej katedry św. Piotr. Lata jego powstania to 1656-1665. Na masywnym cokole z czerwono-żółtego jaspisu i czarno-białego marmuru rzeźbiarz ustawił 4 brązowe posągi dyskutujących między sobą „ojców kościoła”. Nad nimi wznosi się tron z brązu i „Krzesło św. Piotra”. Chmury wirują jeszcze wyżej, porusza się zastęp aniołów z brązu ukoronowanych złotymi promieniami. A w centrum tego wybuchu materii o kosmicznej mocy, z okrągłego okna katedry leje się prawdziwe światło. Łączy całość, równoważy ją.
„Ekstaza św. Teresy”
Jednak do najsłynniejszych dziełRzeźby Berniniego to skromna i znacznie prostsza grupa rzeźbiarska. Nazywa się „Ekstaza św. Teresy”. Grupa ta powstała w latach 1645-1647 dla kościoła Santa Maria della Vittoria na zlecenie kardynała Carnaro. Rzeźbiarz przedstawił mistyczną wizję hiszpańskiej zakonnicy żyjącej w XVI wieku z taką samą dokładnością, z jaką została opisana w listach. Jak z teatralnych pudeł, z nisz w ścianie kościoła, posągi przedstawicieli rodu Carnaro zdają się „wpatrywać” w dzieło Berniniego.
NS.Teresa zniewolona i anioł z ognistą strzałą i słońcem, które Bernini zmaterializował w złotych promieniach i obłoku, nad którym unoszą się postacie. Z psychologiczną ostrością i niesamowitym realizmem Bernini Lorenzo przekazuje stan religijnej ekstazy. Jednocześnie osiąga poczucie nierzeczywistości i nieważkości swoich postaci. Odnosi się wrażenie, że ubrania postaci łapie podmuch jakiegoś kosmicznego wiatru.
Rzeźby „świeckie” Berniniego
Lorenzo Bernini, którego praceróżnorodny, znany jest również jako rzeźbiarz „świecki”. Jest autorem wielu portretów. Ucieleśniają także koncepcję baroku. Główną cechą portretu w tym stylu jest paradoksalne połączenie iluzorycznego prawdopodobieństwa pojawienia się modelki, chwilowego stanu i poczucia ponadczasowej wielkości, za którą stoi wieczność. Wydaje się, że postaci stworzone przez Berniniego Lorenzo żyją, mówią, oddychają, gestykulują, a czasem „wychodzą” ze swoich ram. Widzimy nie brąz i marmur, ale jedwab ich koszul, koronkę falbany, tkaninę ich płaszczy. Jednak wszystkie one są wzniesione ponad codzienność, przepojone szczególną bezosobową energią. Dotyczy to wielu dzieł, nawet tak intymnych, jak popiersie ukochanej przez Berniniego Constance Buonarelli. Dotyczy to w pełni uroczystych portretów, przypominających uroczyste ody. To na przykład portret Ludwika XIV lub księcia D „Este. Dla Ludwika stworzył nie jedno, ale dwa wspaniałe dzieła. To po pierwsze marmurowe popiersie, jakby pływające na piedestale (na zdjęciu poniżej).
Po drugie, jest to posąg jeździecki przypominający wybuch płomienia.
Architektura Berniniego i fontanny
Lorenzo Bernini jest głównie odpowiedzialny zapowstanie tzw. barokowego Rzymu. W takich architektonicznych arcydziełach jak kościół Sant'Andrea al Quirinal, kolumnada katedry św. Petra (na zdjęciu poniżej), schody „Rock of Regia” w Watykanie, mistrz wydaje się wysadzić w powietrze cały system architektoniczny.
Jednocześnie jego głównym zadaniem nie było tylkostworzyć swego rodzaju odrębne pomniki i uporządkować przestrzeń miasta. Bernini Lorenzo myślał w kategoriach placów i ulic. Używał zarówno plastycznych, jak i architektonicznych środków wyrazu. Syntezą tych środków są słynne fontanny („Moor”, „Barcaccia”, „Cztery rzeki” (na zdjęciu poniżej), „Triton”, a także „Trevi”, wykonane po śmierci autora). Afirmujący życie i spontanicznie naturalny początek baroku wcielił się w nich z największą siłą.
Śmierć Berniniego i przemiany baroku
Lorenzo Bernini zmarł w 1680 roku.Biografia (twórcza) mistrza prawie pokrywała się z chronologią tego stylu. Na przełomie XVII i XVIII wieku. potężna energia baroku ustępuje miejsca blichtru i powierzchownej retoryce lub zamienia się w rokoko, dążąc do dekoracyjnego wdzięku.
