Van alle profetische boeken van de Bijbel is het boek Jona dat welhet moeilijkst te begrijpen en diepgaand te bestuderen. Ondanks zijn kleine omvang, stelt dit werk een enorm aantal problemen voor onderzoekers die niet alleen de interpretatie, maar zelfs de classificatie bemoeilijken. Zo ontnemen een aantal specialisten in bijbelstudies uit het Oude Testament het boek Jona zelfs de status van een profetisch schriftgedeelte, waarbij ze verschillende argumenten aanhalen om hun stelling te verdedigen. O. Kaiser merkt bijvoorbeeld op dat het boek van de profeet Jona geen profetische tekst is, maar een verhaal over de profeet, in verband waarmee hij dit werk verwijst naar de historische geschriften van de Tenach.
Inhoud van het boek Jona
Jona kan structureel in drie worden verdeeldcomponenten. Het eerste deel begint met Gods bevel aan Jona om naar Nineve te gaan om de toorn van de Allerhoogste te melden. Jona's missie is om de Ninevieten tot berouw te brengen, zodat God het harde vonnis zal vernietigen. Jona, aan de andere kant, probeert het goddelijke bevel te ontwijken en ontsnapt in een schip. Maar de Heer haalt het schip in met een vreselijke storm, waarop de matrozen reageren door het lot te werpen om erachter te komen, door wie dit slechte weer hen overkwam. Het lot duidt terecht op de goddelijke deviator (de profeet Jona), hij, gedwongen zijn schuld te bekennen, vraagt de matrozen om hem overboord te gooien. De matrozen volgen het advies op en gooien Jona in de zee, waar hij wordt opgeslokt door een enorm wezen, in het Hebreeuws simpelweg "vis" genoemd, en in de Russische vertaling van de Bijbel wordt het aangeduid met het woord "walvis". Volgens het verhaal verbleef de profeet Jona drie dagen en drie nachten in deze vis. Toen spuugde de vis hem, na Jona's gebed, uit op de kust van Ninevé, waar God hem oorspronkelijk naartoe had gestuurd. Deze gebeurtenis staat in de christelijke traditie bekend als het teken van de profeet Jona, en wordt meestal geassocieerd met de dood en opstanding van Jezus Christus.
Het tweede deel van het verhaal vertelt hoede profeet Jona kondigde het oordeel van God aan de Ninevieten aan - nog eens 40 dagen en de stad zal worden vernietigd als de inwoners zich niet bekeren. Tot verbazing van Jona zelf reageerden de inwoners met alle ernst op de preek van de bezoekende profeet. De koning kondigde een landelijk berouw aan en alle bewoners, zelfs huisdieren, moesten vasten, gekleed in rouwgewaden - boetekleding.
Het derde deel van het boek bevat een beschrijving van het geschil tussenGod en Jona. De laatste, toen hij zag dat de Almachtige, verzacht door het berouw van de Ninevieten, zijn vonnis annuleerde en de stad gratie verleende, was van streek vanwege zijn aangetaste reputatie. Om de profeet te verlichten, verricht God een wonder: in één nacht groeit een hele boom en in dezelfde nacht verdroogt hij. Dit laatste dient als een morele illustratie voor Jona - hij had medelijden met de plant, dus vervloekte hij zelfs zijn leven. Als je medelijden hebt met een boom, hoe kun je dan geen genade hebben met de hele stad? God vraagt Jona. Dit is waar het boek eindigt.
De historiciteit van het boek Jona
Het is zeer twijfelachtig dat de gebeurtenissen die hierin worden beschrevenwerk vond plaats. De fantastische componenten die het hele canvas van het verhaal doordringen, verraden het feit van literaire invloed van niet-joodse afkomst. Zeereizen, redding door vissen, enz. - dit zijn allemaal veel voorkomende motieven in oude sprookjes. Zelfs de naam Jona zelf is niet Hebreeuws, maar hoogstwaarschijnlijk Egeïsch. Nineve was in de veronderstelde tijd helemaal niet wat het in het boek wordt gepresenteerd - een grote stad met een bevolking van honderdtwintigduizend mensen (aangezien dit aantal, volgens de gebruiken van die tijd, geen vrouwen omvatte) en kinderen, het aantal inwoners voor de stad van deze tijd blijkt gewoon fantastisch te zijn). Hoogstwaarschijnlijk was de plot van het boek samengesteld uit verschillende sprookjes en volksverhalen voor pedagogische doeleinden.
De moraal van het boek Jona
Het feit zelf van het onkarakteristieke van de joodse religieGods aandacht voor de heidense stad (en Nineveh had niets te maken met de cultus van de joodse God Jahweh) spreekt over de omstandigheden waarin de heidenen een belangrijke rol speelden. Misschien duidt dit op het lokale naast elkaar bestaan van dragers van verschillende tradities en het verlangen van de joden om hun religieuze wereld te verzoenen met de heidense omgeving. In dit opzicht verschilt het boek Jona sterk van de Pentateuch van Mozes, waar heidenen worden onderworpen aan totale herema (vloek) en onderhevig zijn aan vernietiging, of op zijn best kunnen worden getolereerd. Het boek Jona daarentegen predikt God, die evenveel zorg draagt voor alle mensen, zowel joden als heidenen, zodat hij zelfs zijn profeet naar de laatste stuurt om te prediken. Merk op dat God in de Torah de profeten niet naar de heidenen stuurde met een prediking van berouw, maar onmiddellijk met het zwaard van vergelding. Zelfs in Sodom en Gomorra zoekt de Allerhoogste alleen de rechtvaardigen, maar probeert hij niet om zondaars tot bekering te bekeren.
De moraal van het boek Jona is vervat in het laatste vers, de vraag van de Heer over hoe je geen medelijden moet hebben met de grote stad, waar honderdtwintigduizend dwaze mensen en veel vee zijn.
Tijd van schrijven
Gebaseerd op de interne analyse van de tekst, op de aanwezigheid van laat-Hebreeuwse woorden en karakteristieke Aramese constructies, schrijven onderzoekers dit literaire monument toe aan de 4e-3e eeuw. BC eh
Jonah's auteurschap
De auteur van het boek kan natuurlijk niet de profeet zelf zijn geweest.Jona, wiens historische prototype (of helemaal niet) een half millennium leefde voordat dit werk werd geschreven. Hoogstwaarschijnlijk is het samengesteld door een Jood die in een gebied met sterke heidense invloed woonde, bijvoorbeeld een havenstad. Dit verklaart het morele universalisme van dit werk. Om precies te zijn, het is niet mogelijk om de identiteit van de auteur vast te stellen.
Profeet Jona - interpretatie en exegese
Twee interpretatietradities van het Oude Testament -Joods en christelijk, interpreteer deze tekst anders. Als de joden allereerst in het boek Jona een bewering zien van de almacht van God Jahweh, die boven alle andere goden staat en wiens jurisdictie alle naties omvat, zoals de hele schepping in het algemeen, dan zien christenen een andere betekenis. Voor christenen komt namelijk de episode met het opslikken van Jona door een vis centraal. Gebaseerd op de woorden die door de evangeliën aan Jezus zelf worden toegeschreven, vertegenwoordigt de profeet Jona in de buik van een walvis Christus, gekruisigd, naar de hel afgedaald en op de derde dag weer opgestaan.
