Kijevska Rus je izuzetna pojavaevropska srednjovekovna istorija. Zauzimajući geografski posredni položaj između civilizacija Istoka i Zapada, postao je zona najvažnijih istorijskih i kulturnih kontakata i formirao se ne samo na samodovoljnoj unutrašnjoj osnovi, već i pod velikim uticajem susednih naroda.
Formiranje plemenskih saveza
Formiranje države Kijevske Rusije i nastanakformacije savremenih slovenskih naroda ukorenjene su u vremenima kada je započela Velika seoba Slovena, koja je trajala do kraja 7. veka, na prostranim teritorijama istočne i jugoistočne Evrope. Ranije jedinstvena slovenska zajednica postepeno se raspadala na istočne, zapadne, južne i severne slovenske plemenske zajednice.
U početku je bilo privremenih, slučajnihsavezi plemena – za vojne pohode ili odbranu od neprijateljskih suseda i nomada. Postepeno su nastala udruženja susednih plemena, bliskih po kulturi i životu. Konačno, formirane su teritorijalne asocijacije protodržavnog tipa - zemlje i kneževine, koje su kasnije postale uzrok takvog procesa kao što je formiranje države Kijevske Rusije.
Ukratko: sastav slovenskih plemena
Većina savremenih istorijskih školapovezuje početke samosvesti ruskog, ukrajinskog i beloruskog naroda sa raspadom velikog slovenskog etnički jedinstvenog društva i nastankom nove društvene formacije – plemenskog saveza. Postepenim zbližavanjem slovenskih plemena nastala je država Kijevska Rus. Formiranje države ubrzano je krajem 8. veka. Na teritoriji buduće vlasti formirano je sedam političkih saveza: Dulibi, Drevljani, Hrvati, Glades, Uliči, Tiverci, Siverci. Jedna od prvih bila je Dulibska unija, koja je ujedinjavala plemena koja su naseljavala teritorije sa reke. Gorin na istoku do Zap. Buga. Najpovoljniji geografski položaj imalo je pleme Poljana, koje je od reke zauzimalo teritoriju srednjeg Dnjepra. Teterev na severu do reke. Irpin i Ros na jugu. Na zemljama ovih plemena došlo je do formiranja drevne države Kijevske Rusije.
Pojava rudimenata vlasti
U uslovima formiranja plemenskih saveza,njihov vojni i politički značaj. Većinu plena zarobljenog tokom vojnih kampanja prisvojili su plemenske vođe i osvetnici - naoružani profesionalni vojnici koji su služili vođama za nagradu. Zapaženu ulogu imali su sastanci slobodnih muških ratnika ili narodni skupovi (veče), na kojima su se rešavala najvažnija administrativna i građanska pitanja. Došlo je do odvajanja na sloj plemenske elite, u čijim rukama je bila koncentrisana vlast. Ovaj sloj uključivao je bojare - savetnike i poverljive prinčeve, same prinčeve i njihove ratnike.
Dodela Poljanskog saveza
Proces stanjaobrazovanje se odvijalo na zemljama Poljanskog plemenskog kneževine. Porastao je značaj Kijeva, njegove prestonice. Vrhovna vlast u kneževini pripadala je potomcima poljanskog kneza Kija.
Između 8. i 9. veka u kneževini su postojale realne političke pretpostavke za nastanak na njenoj osnovi prve slovenske države koja je kasnije dobila ime Kijevska Rus.
Formiranje imena "Rus"
Pitanje "odakle ruska zemlja?"postavio hroničar Nestor, do danas nije našla nedvosmislen odgovor. Danas je među istoričarima rasprostranjeno nekoliko naučnih teorija o poreklu imena "Rus", "Kijevska Rus". Formiranje ove fraze ima korene u dubokoj prošlosti. U širem smislu, ovi pojmovi su korišćeni za opisivanje svih istočnoslovenskih teritorija, u užem smislu su uzete u obzir samo Kijevske, Černigovske i Perejaslavske zemlje. Među slovenskim plemenima ova imena su postala rasprostranjena i kasnije su se fiksirala u raznim toponimima. Na primer, imena reka su Rosava. Ros i dr. Na isti način počela su se nazivati i ona slovenska plemena koja su zauzimala povlašćeni položaj na zemljama srednjeg Podnjepra. Prema naučnicima, ime jednog od plemena koje je bilo deo Poljanskog saveza bilo je rosa ili Rus, a kasnije je društvena elita cele Poljanske unije počela da se naziva Rusom. U 9. veku je završeno formiranje staroruske državnosti. Kijevska Rus je započela svoje postojanje.
Teritorije istočnih Slovena
Geografski su sva plemena živela u šumi ilišumsko-stepska. Ova prirodna područja su se pokazala kao povoljna za razvoj privrede i bezbedna za život. U srednjim geografskim širinama, u šumama i šumskim stepama, počelo je formiranje države Kijevske Rusije.
Opšti položaj južne grupe slovenskih plemenabitno uticali na prirodu njihovih odnosa sa susednim narodima i državama. Teritorija boravka drevnih Rusa bila je na granici između Istoka i Zapada. Ove zemlje se nalaze na raskrsnici drevnih puteva i trgovačkih puteva. Nažalost, ove teritorije su bile otvorene i nezaštićene prirodne barijere, što ih je činilo ranjivim na invazije i racije.
Odnosi sa komšijama
Tokom VII-VIII veka.glavnu pretnju lokalnom stanovništvu predstavljali su tuđinski narodi Istoka i Juga. Od posebnog značaja za proplanke bilo je formiranje Hazarskog kaganata - jake države koja se nalazi u stepama severnog Crnog mora i na Krimu. U odnosu na Slovene, Hazari su zauzeli agresivan stav. Prvo su nametnuli danak Vjatičima i Sivercima, a kasnije i Poljanima. Borba protiv Hazara doprinela je ujedinjenju plemena Poljanskog plemenskog saveza, koji su i trgovali i borili se sa Hazarima. Možda je upravo iz Hazarije titula vladara — kagana — prešla na Slovene.
Odnosi slovenskih plemena bili su od velikog značaja.sa Vizantijom. Slovenski knezovi su se stalno borili i trgovali sa moćnim carstvom, a ponekad čak i ulazili u vojne saveze sa njim. Na zapadu su se održavali odnosi istočnoslovenskih naroda sa Slovacima, Poljacima i Česima.
Formiranje države Kijevske Rusije
Politički razvoj vladavine Poljanskogdovela je do pojave državnog formiranja na prelazu iz VIII-IX veka, kojoj je kasnije dodeljeno ime "Rus". Pošto je Kijev postao prestonica nove države, istoričari KSIKS-XX veka. počeo da je naziva „Kijevska Rus“. Formiranje zemlje počelo je u regionu Srednjeg Dnjepra, gde su živeli Drevljani, Siverci i Glades.
Vladar Rusije imao je titulu Kagan (Hakan),ekvivalent velikom ruskom knezu. Jasno je da je takvu titulu mogao da nosi samo vladar, koji je po svom društvenom položaju stajao iznad kneza plemenskog saveza. O jačanju nove države svedočilo je njeno aktivno vojno delovanje. Krajem VIII veka. Rusi, predvođeni Poljanskim knezom Bravlinom, napali su krimsku obalu i zauzeli Korčev, Surož i Korsun. 838. Rusi su stigli u Vizantiju. Tako su formalizovani diplomatski odnosi sa istočnim carstvom. Formiranje istočnoslovenske države Kijevske Rusije bio je veliki događaj. Bila je prepoznata kao jedna od najmoćnijih sila tog vremena.
Prvi knezovi Kijevske Rusije
U Rusiji su vladali predstavnici kijevske dinastije, dou koje spadaju braća Askold i Dir. Prema nekim istoričarima, oni su bili savladari, mada je moguće da je prvo carovao Dir, a potom Askold. Tih dana na Dnjepru su se pojavili odredi Normana - Šveđani, Danci, Norvežani. Korišćeni su za čuvanje trgovačkih puteva i kao plaćenici u prepadima. Godine 860. Askold je, predvodeći vojsku od 6-8 hiljada ljudi, izvršio pomorsku plovidbu do Carigrada. Dok je bio u Vizantiji, Askold se upoznao sa novom religijom – hrišćanstvom, krstio se i pokušao da donese novu veru koju bi Kijevska Rus mogla da prihvati. Obrazovanje, istorija nove zemlje počela je da bude pod uticajem vizantijskih filozofa i mislilaca. Iz carstva su pozivani sveštenici i arhitekte u rusku zemlju. Ali ove Askoldove mere nisu donele veliki uspeh - među plemstvom i običnim stanovništvom i dalje je postojao snažan uticaj paganstva. Stoga je hrišćanstvo došlo kasnije u Kijevsku Rus.
Formiranje nove države odredilo je početak nove ere u istoriji istočnih Slovena – doba punopravnog državnog i političkog života.
