Owady, przykłady i cechy, których mydzisiaj sobie wyobrazimy - najliczniejszą grupę ze wszystkich stworzeń zamieszkujących naszą planetę. Obejmuje około 80% ogólnej liczby gatunków zwierząt. Istnieje ponad 1 000 000 gatunków owadów. Przykłady znane nauce są dalekie od wszystkich gatunków, które istnieją w przyrodzie. Być może tyle samo pozostaje do odkrycia. Opisano wiele skamieniałości i żywych form prymitywnych, co wyjaśnia ewolucję współczesnych 29 rzędów, na które podzielone są owady. W tym artykule zostaną omówione przykłady współczesnych gatunków. Większość form kopalnych należy do dolnego karbonu (345 mln lat temu). W tym czasie rozległe bagniste lasy były już zamieszkane przez skrzydlate owady.
Wszechobecne zwierzęta
Owady żyją nawet w morzu.Jednak przykładów takich gatunków jest niewiele. Niektóre z nich pozostają na powierzchni, inne w strefie przybrzeżnej, a jeden gatunek żyje nawet na dnie morskim. Ale wszędzie tam, gdzie przenikną jakiekolwiek inne zwierzęta, z pewnością pojawią się tam owady - albo jako formy wolno żyjące, albo jako pasożyty innych organizmów. Owady są niewątpliwie dominującą formą życia od Arktyki po równik. Niektóre z nich żyją pod śniegiem i lodem, inne na pustyniach, a jeszcze inne w słonych jeziorach i gorących źródłach. Świat owadów jest bardzo zróżnicowany. W południowej Kalifornii występuje nawet mucha (Psilopa petrolei), która spędza część swojego życia w kałużach ropy. Jednym z głównych powodów, dla których owady dobrze się rozwijają, jest ich zdolność do latania.
Umiejętność latania
Z wyjątkiem wielu form prymitywnych, większośćowady poruszają się swobodnie w powietrzu, co pozwala im rozwijać nowe siedliska, unikać drapieżników, znajdować partnerów i znajdować pożywienie z większą łatwością niż ich bezskrzydłe bezkręgowce. Niektóre z nich nawet łapią zdobycz w powietrzu. Chociaż owady zawdzięczają swój dobrobyt lataniu, stosunek masy ciała do powierzchni skrzydeł jest taki, że teoretycznie nie powinny latać. W rzeczywistości mięśnie ich skrzydeł wytwarzają i uwalniają energię z ogromną prędkością. Wysoka częstotliwość wahań kompensuje brak siły nośnej.
Rozmiary owadów i ich rola w dobrobycie ewolucyjnym
Wielkość owadów również odgrywała w nich ważną rolęewolucyjny dobrobyt. Kiedy właśnie się pojawiły, około 350 milionów lat temu, warunki egzystencji przypominały już teraźniejszość. Owady opanowały nisze ekologiczne, które do tej pory były wolne. To wyjaśnia ich stosunkowo niewielkie rozmiary (znane są jednak skamieniałe ważki o rozpiętości skrzydeł do 76 cm): potrafią przeżyć i rozmnażać się w warunkach niekorzystnych dla większych zwierząt.
Prymitywne owady
Uważa się, że owady pochodzą od przodków,podobne do krocionogów, od których różnią się głównie obecnością tylko trzech par kończyn. Każda para jest przymocowana do jednego segmentu klatki piersiowej (tułów). Najbardziej prymitywnymi współczesnymi gatunkami są te bezskrzydłe owady, których przykłady należą do czterech rzędów, zjednoczonych pod nazwą Apterygota. Wszyscy inni mają skrzydła i są określani jako Pterygota. Lamparty i bezszypułki prawdopodobnie wyewoluowały ze stworzeń podobnych do dwóch ogonów, ale obie grupy ewoluowały w różnych kierunkach. Skoczogonki charakteryzują się specjalnym widelcem na brzuchu, który działa jak sprężynka i pozwala tym zwierzętom dobrze skakać. Siedzące nie mają czułek, a kończyny przednie pełnią część swoich funkcji.
Główne grupy i rzędy skrzydlatych owadów
Ważny etap ewolucjiowady miały rozwinięte skrzydła i zdolność latania. Dwa rzędy - jętki i ważki, których przedstawiciele nie mogą złożyć skrzydeł na grzbiecie podczas odpoczynku, łączą się w grupę Palaeoptera (starożytne skrzydlate). Owady z tą umiejętnością tworzą grupę Neoptera. Siedem rzędów uważanych jest za najbardziej prymitywne z Neoptera. Charakteryzują się dość prostym aparatem ustnym. Ponadto są to głównie owady roślinożerne. Przykłady: skorki (na zdjęciu powyżej), termity, karaluchy, modliszki itp. Oderwanie się od skamieniałości jest boczną gałęzią o wielu archaicznych cechach. Rzędy owadów owadopodobnych wskazują na stopniową poprawę aparatu jamy ustnej. Może być prymitywny i nie wyspecjalizowany w zjadaczach siana (na zdjęciu poniżej) lub rozwinął się u pluskiew.
Reszta rzędów owadów (Neuropteroidea) uzyskała znaczną przewagę nad ich bardziej prymitywnymi krewnymi dzięki poprawie cyklu rozwojowego.
Owady z niepełną i całkowitą transformacją
Zwykle wszystkie gatunki z Palaeoptera i Neopterapodzielony na dwie grupy, w zależności od cyklu rozwojowego. Owady z niepełną transformacją (przykłady dotyczą Hemimetabola i Apterygota) charakteryzują się tym, że młode (nimfy) wyklute z jaj przypominają dorosłe osobniki. Później, po przejściu przez serię linienia, nimfy stają się w pełni uformowanymi dorosłymi. U owadów z całkowitą transformacją (Holometabola) larwa wykluta z jaja w ogóle nie wygląda jak dorosły.
Ten etap (larwa gąsienicy lub robaka)zwykle zjada zupełnie inne jedzenie. Larwa zamienia się w poczwarkę, która może pozostawać w stanie uśpienia przez wiele miesięcy, a następnie poprzez metamorfozę (restrukturyzację tkanki) zamienia się w dorosłego owada. Różnice w stylu życia między nią a osobą dorosłą pozwalają im korzystać z zupełnie innych siedlisk. Holometabola stanowi 84% ogólnej liczby gatunków owadów, a wiele z nich ma duże znaczenie gospodarcze.
Hymenoptera
Hymenoptera - rozległy oddział,reprezentujący świat owadów. Charakteryzują się tym, że podstawowy plan ich konstrukcji praktycznie się nie zmienia. Jednak zwierzęta te znacznie różnią się od innych w pełni transformowanych owadów. Jest to dość izolowana grupa, ale ze względu na rozwój larw i metamorfozę jest bliska skorpionom.
Przystosowanie się do środowiska
Dla Coleoptera - największego oddziału w królestwiezwierzęta charakteryzują się rozwojem sztywnej elytry pokrywającej tylną parę błoniastych skrzydeł, które służą do lotu. Siła szkieletu zewnętrznego i możliwości adaptacyjne podstawowego planu konstrukcji okazały się wiodącymi czynnikami rozwoju różnych siedlisk przez dorosłych. Reszta owadów, po całkowitej transformacji, zgrupowała się wokół niegdyś ogromnego oddziału skorpionów.
Motyle są rozpoznawane po pokrytych łuskachskrzydełka i specjalistyczne pyski przystosowane do karmienia nektarem. Ewolucja tego rzędu i niektórych przedstawicieli rzędu Diptera była ściśle związana z ewolucją roślin kwiatowych.
Chruściki rozgałęziały się od motyli, przyswajającowłosione skrzydła i przyrządy do żucia w ustach. Larwy są wodne. Diptera latają za pomocą przedniej pary skrzydeł, a druga zamienia się w przezmianki, które pełnią rolę narządów równowagi w locie. Larwy muchówek wykazują większą specjalizację adaptacyjną niż inne owady. Wiele osób dorosłych odżywia się krwią, co wyjaśnia ich rolę w przenoszeniu czynników zakaźnych. Pchły stoją blisko muchówek, nie mają skrzydeł, a ciało jest spłaszczone z boków. Wraz z oderwaniem wszy grupa ta należy do liczby pasożytów zewnętrznych zwierząt stałocieplnych.
Problem szkodników owadów
Wiele ewolucyjnie zaawansowanych form owadów zHolometabola często wyrządza ludziom znaczne szkody. Mogą niszczyć uprawy lub przenosić niebezpieczne choroby. Takie owady nie są liczne wśród Hemimetabola. Przykładami (szkodnikami) są wszy i szarańcza. Ale wyrządzają ludziom wielką krzywdę. Tylko jeden gatunek - szarańcza pustynna (gregaria Schistocerca) - może powodować głód u ponad 10% światowej populacji. Ten owad (na zdjęciu poniżej) rozmnaża się szybko po ulewnych deszczach i nagle rozprzestrzeniając się szeroko, zjada zieleninę na swojej drodze.
Trzeba jednak powiedzieć, że większość owadów jest praktycznie nieszkodliwa. Ponadto pełnią swoją niezastąpioną rolę w przyrodzie.
Rozważaliśmy więc takie interesujące iduża grupa zwierząt lubiących owady. W artykule przedstawiono przykłady, nazwy, klasyfikację i ich cechy charakterystyczne. Mamy nadzieję, że czytanie okaże się przyjemne i przydatne.
