Tak jak historyk, pisarz może odtworzyćwygląd i wydarzenia z przeszłości, choć ich artystyczne odwzorowanie oczywiście różni się od naukowego. Autor, powołując się na te historie, włącza w swoje prace także twórczą fikcję - przedstawia to, co mogło być, a nie tylko to, co było w rzeczywistości.
Najlepsze prace reprezentujące gatunekhistoryczne, mają nie tylko wartość estetyczną, ale także historyczną i poznawczą. Fikcja może namalować minioną epokę w integralnej formie, ujawnić ideologię, działania społeczne, psychikę, życie w żywych obrazach. Gatunki historyczne i codzienne są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ życie codzienne jest częścią historii. Rozważ historię powstawania gatunków historycznych w literaturze.
Historyczne przygody
Nie każdy kawałek opisujący wydarzeniaprzeszłości, stara się odtworzyć je takimi, jakimi były w rzeczywistości. Czasami jest to po prostu materiał na kolorowe zdjęcia, ostrą fabułę, szczególny smak - egzotyczny, wysublimowany itp. Charakteryzuje to historyczne przygody (na przykład dzieła A. Dumasa „Ascanio”, „Herminia”, „Czarny”, „Hrabia Monte Christo”, „Bracia Korsykanie” i inne). Ich głównym zadaniem jest stworzenie zabawnej fabuły.
Pojawienie się gatunku historycznego
Fikcyjna literatura historyczna początkuukształtują się na przełomie XVIII i XIX wieku. W tym czasie powstała powieść historyczna - szczególny gatunek, który stawia sobie za cel bezpośrednie przedstawienie życia minionych epok. Jest on (podobnie jak późniejszy dramat historyczny) zasadniczo różny od dzieł poświęconych wydarzeniom poprzednich epok. Fikcyjna literatura historyczna zaczyna nabierać kształtu w związku ze znacznym zerwaniem wiedzy historycznej, czyli procesem jej kształtowania się jako nauki. Dzięki temu pojawiają się tego typu gatunki.
Pierwsi autorzy tworzący w nowych gatunkach
Pierwszy pisarz, który zaczął tworzyć dziełaprzedmiotem naszego zainteresowania jest V. Scott. Wcześniej swój wkład w tworzenie literatury wnieśli wielcy pisarze niemieccy I. Goethe i F. Schiller. W twórczości tego pierwszego dramat historyczny reprezentują dzieła „Egmont” (1788) i „Getz von Berlichingen” (1773). Drugi stworzył Wallenstein (1798-1799), Wilhelm Tell w 1804 roku, a Mary Stuart w 1801 roku. Jednak prawdziwym pograniczem była właśnie praca Waltera Scotta, uważanego za przodka gatunku powieści historycznej.
Posiada całą serię prac,przedstawiający okres wypraw krzyżowych („Richard Lwie Serce”, „Ivanhoe”, „Robert, hrabia Paryża”), a także tworzenie się monarchii narodowych w Europie („Quentin Dorward”), rewolucję burżuazyjną w Anglii („ Woodstock”, „Puritans” ), upadek systemu klanowego w Szkocji („Rob Roy”, „Waverley”) itp. Po raz pierwszy w jego pracach rekonstrukcja przeszłości piórem pisarza opiera się na studium źródeł historycznych postaci dawnego diabła). Twórczość tego pisarza wpłynęła na dalszy rozwój różnych gatunków.
Wielu klasycznych pisarzy odnosi się dotematy historyczne. Należą do nich V. Hugo, który napisał różne książki. Powieści historyczne stworzone przez tego autora - „Cromwell”, „Dziewięćdziesiąty trzeci rok”, „Katedra Notre Dame” i inne.
Tematem tym interesowali się A. de Vigny ("Saint-Mar"), Manzoni, który w 1827 roku stworzył "Narzeczonego" oraz F. Cooper, M. Zagoskin, I. Lazhechnikov i inni.
Cechy dzieł stworzonych przez romantyków
Gatunek historyczny, reprezentowany przez dziełaromantycy nie zawsze mają wartość historyczną. Utrudnia to również subiektywna interpretacja wydarzeń i zastąpienie rzeczywistych konfliktów społecznych walką dobra ze złem. Najczęściej bohaterowie powieści są jedynie ucieleśnieniem ideału pisarza (np. Esmeralda w dziele Hugo), a nie konkretnymi typami historycznymi. Wpływ mają także przekonania polityczne twórcy. W ten sposób sympatyzujący z arystokracją A. de Vigny protagonistą swego dzieła uczynił przedstawiciela tzw.
Realistyczny kierunek
Ale nie doceniaj ich zaletdziała zgodnie ze stopniem wiarygodności historycznej. Na przykład powieści Hugo mają ogromny wpływ emocjonalny. Ważny etap dalszego rozwoju gatunku historycznego w literaturze XIX wieku wiązał się jednak ze zwycięstwem w nim zasad realistycznych. Realistyczne prace zaczęły przedstawiać postacie społeczne, rolę ludzi w procesie historycznym, wnikanie w trudny proces walki różnych sił w nim uczestniczących. Te estetyczne momenty w dużej mierze przygotowała szkoła Waltera Scotta („Jacqueria” Mérimée, „Chouana” Balzaca). Gatunek historyczny w realistycznym załamaniu w Rosji odniósł zwycięstwo w dziele Aleksandra Siergiejewicza Puszkina („Arap Piotra Wielkiego”, „Borys Godunow”, „Córka kapitana”).
Pogłębiona analiza psychologiczna
W XIX wieku, w latach 30-40, pogłębienie stało się nowew pracach z zakresu analizy psychologicznej (np. wizerunek Waterloo w pracy „Parma Cloister” Stendhala). Szczytem gatunku historycznego w XIX wieku jest epicka „Wojna i pokój” czasu L.N.
Gatunek historyczny w połowie XIX wieku
W połowie XIX wieku po licznychw dorobku szkoły realistycznej, z której najwybitniejszy stawia pytania o losy narodu i życie ludzi na materiale historycznym, następuje regres w dalszym rozwoju fikcyjnej literatury historycznej. Wynika to głównie z ogólnej tendencji ideologii burżuazyjnej do nasilenia reakcjonizmu na przełomie XIX i XX wieku, a także z coraz silniejszego odchodzenia od historyzmu myśli społecznej. Autorzy różnych powieści historycznych modernizują historię. Na przykład A. France w swoim dziele „Pragnienie bogów” z 1912 roku, poświęconym okresowi rewolucji francuskiej, utrzymuje, że ludzkość odmierza czas w swoim rozwoju.
Tak zwanyliteratura symboliczna, niekiedy domagająca się głębokiego zrozumienia procesu historycznego, ale w rzeczywistości tworząca jedynie konstrukcje subiektywistyczne o charakterze mistycznym. Przykłady można przytoczyć następująco: stworzony w 1901 roku przez dzieło A. Schnitzlera „Okładka Beatrycze”, w 1908 roku przez Mereżkowskiego, - „Paweł I” i „Aleksander I”.
Gatunek historyczny na Wschodzie
W niektórych krajach Europy Wschodniej wręcz przeciwnie, wtym razem gatunek historyczny nabrał wielkiego znaczenia i znaczenia publicznego. Wynika to z faktu, że w tym okresie rozpoczęła się w tych państwach walka wyzwoleńcza. Czasami literatura historyczna nabiera charakteru romantycznego. Na przykład w twórczości G. Senkiewicza, polskiego powieściopisarza: „Potop”, „Ogniem i mieczem”, „Kamo Gryadeshi”, „Pan Wołodyjewski”, „Krzyżowcy”.
W wielu krajach Wschodu ruch narodowowyzwoleńczy był podstawą powstania powieści historycznej. Na przykład w Indiach jego twórcą jest B.Ch. Chottopadhai.
Rozwój gatunku po rewolucji październikowej
W Europie Zachodniej po rewolucji październikowejrozpoczyna się nowa runda rozwoju powieści historycznej realistycznej. Pozwoliło to zachodnim realistom napisać szereg dzieł będących wybitnymi przykładami fikcyjnej literatury historycznej. Jednocześnie odwołanie się do przeszłości wiązało się z koniecznością ochrony tradycji i dziedzictwa kulturowego, z działaniami pisarzy humanistycznych przeciwko faszystom. Jest to na przykład powieść „Lotta w Weimarze” napisana w 1939 roku przez T. Manna i liczne powieści Feuchtwangera. Dzieła te, wyróżniające się demokratyczną, humanistyczną orientacją, są ściśle związane z nowoczesnością, a jednocześnie charakteryzują się żmudną pracą autora nad różnymi źródłami historycznymi. Ale nawet w nich jest czasem odcisk pojęć charakterystycznych dla burżuazyjnej nauki historycznej. Na przykład Feuchtwanger czasami ma wyobrażenie o postępie historii jako walce między inercją a rozumem, nie docenia się też w nim roli ludu, a czasem przejawia się subiektywizm.
Realizm socjalistyczny
Nowy etap związany jest z socrealizmem,który wkracza do gatunku historycznego w literaturze. Jego filozofia głosiła, że byt historyczny jest zbiorowym tworem ludu, dlatego literatura ówczesna miała wszelkie warunki rozwoju, opierając się na zasadach historyzmu. Na tej ścieżce osiągnęła wybitne wyniki. Najważniejszym tematem było przedstawienie znaczących, krytycznych epok. Typowe dla literatury historycznej tamtego czasu jest dążenie do wielkich uogólnień o epickim charakterze. Przykładem jest powieść „Piotr I” A.N. Tołstoja, która przedstawia wizerunek tego władcy, ale jednocześnie opowiada o losach narodu naszego kraju w krytycznym okresie rozwoju.
Najważniejszymi tematami literatury sowieckiej były:walka z monarchią, losy kultury postępowej w carskiej Rosji, a także okres przygotowań do rewolucji i jej opisu. Literatura historyczna w dużej mierze obejmuje dzieło „Życie Klima Samgina” stworzone przez M. Gorkiego, „Cichy Don” M. Szołochowa i A.N. Tołstoj - „Idąc przez agonię” i inni.
Dziś bardzo popularna staje się historyczna powieść kryminalna - gatunek prezentowany w twórczości Borisa Akunina, Umberto Eco, Agathy Christie, Aleksandra Buszkowa i innych autorów.
