W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, kto jestinteligentna osoba, nie trzeba być jak Vasisualy Lokhankin, bohater słynnej powieści stworzonej przez duet radzieckich klasyków. Powieść mówi, że nigdzie nie służył, bo praca utrudniałaby mu myślenie o prawdziwym przeznaczeniu rosyjskiej inteligencji. Nocny „smakosz” - miłośnik cudzego barszczu i kotletów - odnosił się do tej warstwy społeczeństwa.
Co to znaczy być inteligentną osobą? Każdy okres rozwoju społeczeństwa formułował własną definicję tego pojęcia. Wybitny rosyjski naukowiec i osoba inteligentna Dmitrij Siergiejewicz Lichaczow w swoim liście opublikowanym w 1993 roku w Nowym Mirze napisał, że intelektualista powinien mieć jako główną kategorię moralną wolność intelektualną, ograniczoną jedynie sumieniem i myślą.
Jeśli spojrzysz na historię, to na drugą połowęXIX-wieczny człowiek inteligentny to zwykły plebejusz, który otrzymał wykształcenie i tylko dzięki swoim zdolnościom i głodzie nauki, wiedzy starał się przebić do ludzi. Już samo jej pochodzenie wiązało się z walką, zarówno z nierównościami społecznymi, jak i klasowymi. Przedstawiciele takiej inteligencji byli intelektualnymi idolami młodzieży lat 60. XIX wieku - Pisariewem, Czernyszewskim i Dobrolyubowem.
Oprócz "raznochinsky", w tym samym czasie pojawił sięinteligentny człowiek typu „Czechowa”, który dążył do reorganizacji moralnej, a nie politycznej. Przedstawiciele tej grupy tworzyli dzieła sztuki, które sieją rozum i dobro, otwierają szkoły i szpitale dla ubogich, uczy dzieci chłopskie. Uderzającą korespondencję z tym typem odnajdujemy w postaci bohatera słynnego dzieła Flauberta - przebiegłego lekarza Lariviere'a, który gardził szeregami i okazywał hojność i serdeczność biednym pacjentom. Ten i inne podobne obrazy świadczą o międzyetnicznym charakterze tego typu intelektualistów, nieco osłabiając często przywoływany rosyjski monopol.
Przed rewolucją pisarza Leonida Andreeva -przyjaciel Maksyma Gorkiego - podano definicję osoby inteligentnej jako takiej, która nie mogła tolerować upokorzenia ze strony „potężnych tego świata”, miała wyczerpujące, wyostrzone sumienie i nieważne jak bardzo był pijany, nadal pozostawał kulturalny i wykształcony.
Do inteligentnej osoby z powyższymżycie z zestawem cech zawsze było trudne. Ale po ogłoszeniu proletariackiej dyktatury proletariatu przez rząd radziecki, na ogół musiał przeżyć. Zgodnie z definicją wybitnej radzieckiej postaci Łunaczarskiego, aby być świadomym siebie jako prawdziwego intelektualisty, potrzebne są trzy stopnie uniwersyteckie: pierwszy jest dziadka, drugi ojca, trzeci jest twój. Jednak obecność w rodzinie trzech dokumentów wychowawczych niczego nie gwarantuje - ani rozwiniętego intelektu, ani obecności kultury zewnętrznej i wewnętrznej. Powyższa definicja jest również nie do utrzymania z tego powodu, że nawet takie formalnie inteligentne rodziny prawie nie pozostały w Rosji Sowieckiej po rewolucyjnych strzelaninach, falach emigracji, represjach, wygnaniu i gułagu. Ale to miejsce nie było długo puste, radziecki intelektualista został po prostu mianowany takim, który zawodowo zajmował się nie fizyczną, ale umysłową pracą.
Oczywiście nadal istniał prawdziwyludzie wykształceni i kulturalni, nie rezygnujący z władzy i pielęgnujący w swoich duszach wzniosłe uczucia. Jego prototypy często znajdują się na stronach dzieł Fedina, Tołstoja, Bułhakowa, Zoshchenko i innych, ale wśród zwycięskiego chamów tacy ludzie byli skazani na zagładę.
To prawda, że XX wiek (w jego drugiej połowie)pokazał światu swoich godnych i inteligentnych przedstawicieli, wychowanych przez środowisko dysydenckie i artystyczno-literackiej bohemy. Wszyscy przeszli drogę przemiany duchowej, opartej na wewnętrznej wolności i najlepszych rodzimych przykładach literatury, muzyki i malarstwa okresu przedrewolucyjnego i sowieckiego.
Definicje podane w tym artykule nie są oczywiście wyczerpujące. Szukajcie, dociekliwi czytelnicy, wykorzystując swoją intelektualną wolność i kierując się myślą i sumieniem.
