Michelangelo Caravaggio jest artystą epoki baroku.Jego mistrzostwo w operowaniu światłem i nakładaniu cieni, a także maksymalny realizm połączony z tragiczną ekspresją bohaterów wysuwają na pierwszy plan mistrzów. Caravaggio zdobył uznanie za życia. Popularny artysta był zapraszany do malowania płócien przez zamożne i wpływowe rodziny Włoch. Miał swoich uczniów i naśladowców, którzy próbowali malować w ten sam sposób. Nazywa się ich „caravaggists”. Dziedziczenie to dało początek wielu rzekomym „prawom autorskim”. A obraz „Pocałunek Judasza” nie jest wyjątkiem. Ciekawa historia przytrafiła się jednemu z nich w Odessie. Przeczytaj o niej, a także o oryginalnym płótnie w tym artykule.
Temat wzięcia Chrystusa do aresztu
W średniowieczu były freski i obrazy kościelne„Biblia dla niepiśmiennych”. Ale opisy Ewangelii różnią się co do ostatnich dni Chrystusa. Jan twierdzi, że sam Jezus wyszedł na spotkanie zbrojnej grupy i zapytał: „Kogo szukasz?”. A kiedy się przedstawił, ci, którzy przyszli, aby Go aresztować, „upadli na ziemię” (Ew. Jana 18: 6). Pozostali trzej ewangeliści opowiadają zupełnie inną historię. Oddział żołnierzy został przywieziony przez Judę do Ogrodu Getsemani. Nie było wtedy dokumentów ze zdjęciami, a Chrystus na zewnątrz wyglądał jak Jakub Młodszy (w Ewangeliach nazywany jest także bratem Jezusa). Dlatego umowa była następująca: kogokolwiek Judasz całuje, musi zostać aresztowany. Ten temat zdrady został poruszony przez wielu artystów, począwszy od Giotta. Fresk tego mistrza w Padwie stał się przykładem chrystomatycznym. Tak narodziła się tradycja przedstawiania Judasza zawsze z profilu iz czarną aureolą. Ale obraz Caravaggia sprawia, że inaczej patrzymy na wydarzenia, które miały miejsce dwa tysiące lat temu.
Pisanie historii
Około 1602 roku arystokratarzymska rodzina Mattei zaprosiła wówczas modnego artystę. Rodzina posiadała małą galerię sztuki. Negocjatorzy chcieli za wszelką cenę stworzyć popularnego mistrza. Caravaggio osiadł w pałacu Mattei i otrzymał depozyt za swoją pracę. Motyw obrazu prawdopodobnie został zamówiony przez jednego z członków rodziny - kardynała Girolamo. I został napisany w rekordowym czasie - w zaledwie trzydzieści dni. Ale mistrz otrzymał również bezprecedensową opłatę za pracę - sto dwadzieścia pięć skąpych. Obraz Caravaggia „Pocałunek Judasza” od dawna jest perełką w kolekcji rodziny Mattei. Wiadomo, że mistrz własnoręcznie wykonał kopie swoich udanych dzieł. Ponadto powtórzyli go uczniowie jego szkoły. Teraz jest dwanaście obrazów, które powtarzają oryginał.
Kompozycja płótna „Pocałunek Judasza”
Obraz Caravaggia został namalowany na wydłużonym płótnie.Innowacyjność artysty przejawia się w tym, że postacie ludzi są przedstawiane nie w pełnym wzroście, ale w trzech czwartych. Caravaggio pozostaje wierny sobie w zabawie światłem. Główny blask pochodzi ze źródła niewidocznego dla widza, które znajduje się w lewym górnym rogu. Ale jest też mniejsze światło - latarnia trzymana przez młodego mężczyznę po prawej stronie. Dwa źródła, odbijające się echem w ciemności nocy, nadają całej akcji szczególnej tragedii. Jedna ręka Judasza jest nieco skrócona. To od razu rzuca się w oczy, ponieważ reszta figurek jest wykonana z niesamowitym realizmem. Brak umiejętności artysty? Krytycy sztuki uważają, że jest to celowy krok. Artysta chciał więc pokazać moralną deformację człowieka, który podniósł rękę na swojego Nauczyciela. Dlatego płótno nazywa się nie „Zabranie Chrystusa do aresztu”, ale „Pocałunek Judasza”. Malarstwo Caravaggia koncentruje się na temacie zdrady. W tym samym czasie ostatnie dni Jezusa schodzą na dalszy plan.
Malarstwo Caravaggia: Zagubione i odkryte na nowo
Płótno posiadała rodzina Mattei przez około dwieście osóblat. Z biegiem czasu moda się zmieniła, brutalny realizm i wicher barokowych pasji ustąpiły miejsca idealistycznym kompozycjom epoki klasycyzmu, kopiującym starożytność. Obraz Caravaggia stracił autorstwo w dokumentach rodziny Mattei. Kiedy potomkowie tej rodziny zaczęli doświadczać trudności finansowych, postanowili sprzedać to płótno. Obraz został zakupiony przez posła brytyjskiego parlamentu Hamiltona Nizbeta jako dzieło holenderskiego artysty Gerarda van Honthorsta. W 1921 roku zmarł ostatni przedstawiciel tej szkockiej rodziny, a płótno tego samego autorstwa kupił na aukcji John Kemp. Odsprzedał go Irlandczykowi Marii Lee-Wilson, która przekazała obraz konsystorzu jezuickiemu w Dublinie w 1934 roku. Ponieważ płótno wymagało renowacji, mnisi zaprosili do tej pracy specjalistę Sergio Benedettiego z National Gallery of Ireland. Zidentyfikował prawdziwego autora. Teraz płótno można zobaczyć w Dublinie, w National Gallery.
Kopia Odessa
Kiedy Michelangelo Caravaggio był w modzie,obrazy tego mistrza były kopiowane zarówno przez niego samego, jak i przez jego uczniów i naśladowców. Próbka, znajdująca się w zbiorach Muzeum Sztuki Zachodnioeuropejskiej i Orientalnej w Odessie, została zamówiona przez brata pierwotnego właściciela Asdrubala Mattei. Świadczy o tym wpis w jego dokumentach księgowych. Dziesięć lat po śmierci słynnego mistrza zapłacił włoskiemu artyście Giovanni di Atilli za skopiowanie jego dzieła. Muzeum w Odessie, kupując obraz od rodziny Mattei, twierdziło, że jest to oryginał. To był prawdopodobnie powód kradzieży. Obraz z Odessy został skradziony w lipcu 2008 roku. Jednak dwa lata później obraz został odebrany z rąk berlińskich przestępców.
Zagadki obrazu
Dzieło Caravaggia jest pełne wielu tajemnic, aż dojak dotąd nie ujawnione przez badaczy. A „Pocałunek Judasza” nie jest wyjątkiem. Uważa się, że w jednej z postaci, mężczyźnie z latarnią w rękach, artysta uchwycił się. A w tym autoportrecie nie ma próżnej próżności. Raczej jest odwrotnie: artysta promuje ideę, że cała ludzkość i on także jest winny męki Chrystusa.
