Wśród różnych ikon prawosławnych jest jedna,który przedstawia postacie świętych dziewic, uosabiające trzy główne cnoty chrześcijańskie. To ikona Wiary, Nadziei, Miłości i ich matki Zofii. Ich imiona zawierają wszystkie najważniejsze rzeczy, które Zbawiciel przyniósł ludziom, za co zniósł mękę krzyża.
Historia pobożnej wdowy
Aby zrozumieć znaczenie tkwiące w ich obrazach,należy zwrócić się do życia tych świętych Bożych i spróbować zrozumieć znaczenie, jakie Wiara, Nadzieja, Miłość i ich matka Zofia mają dziś dla wszystkich wyznawców chrześcijaństwa. Te symbole, które wyszły z głębin wieków, są tak aktualne, jak to możliwe dzisiaj, kiedy wartości materialne często przeważają nad duchowymi.
Życie mówi, że w II wieku, w okresieZa panowania cesarza Hadriana, jednego z najzagorzalszych prześladowców chrześcijan, głęboko religijna wdowa Zofia mieszkała w Rzymie. Już samo jej imię, tłumaczone jako „mądrość”, zawierało misję, którą dał jej Wszechmogący. Od dzieciństwa, spędzając życie wśród pogan, potrafiła pojąć sercem prawdę nauki Jezusa Chrystusa i wyznać ją z całym zapałem duszy.
Będąc mężatką urodziła trzy dziewczynkiktóremu podała imiona głównych cnót chrześcijańskich. Po urodzeniu najmłodszej córki jej mąż zmarł, a owdowiała pobożna kobieta całkowicie poświęciła się wychowywaniu dzieci. Wiara, Nadzieja, Miłość i ich matka Zofia spędzali całe dnie na poście, modlitwie i czytaniu Pisma Świętego. Dziewczęta od najmłodszych lat przyzwyczaiły się do jałmużny, zdając sobie sprawę, że czyniąc tak wypełniają przykazanie Jezusa, który wzywał do współczucia i miłości do innych.
Ścieżka duchowego wzrostu
Lata mijały, a wraz z dorastaniem dziewczynki…coraz bardziej utwierdzali się w cnotach, których imiona zostały umieszczone w ich nazwach. Ułatwiało to czytanie ksiąg napisanych przez świętych apostołów i proroków starożytności, a także zajęcia z nauczycielami i prace domowe. Kierując się instrukcjami mądrej matki, kroczyli ścieżką duchowych osiągnięć.
Znana ikona Wiary, Nadziei, Miłościa ich matka, Sophia, reprezentuje dziewczęta w wieku, w którym plotki o ich mądrości i pięknie stały się własnością całego Rzymu. Dotarł też do uszu głowy regionu – fanatycznego pogańskiego Antiocha. Podekscytowany ciekawością, chciał się z nimi spotkać i porozmawiać. Jednak już od pierwszych słów rozmowy stało się dla niego jasne, że widzi przed sobą chrześcijanki. Szczególnie rozgniewał go fakt, że wcale nie próbowali ukrywać swojej przynależności do naśladowców Chrystusa, a wręcz przeciwnie, otwarcie głosili Jego naukę.
Przed tronem władcy Rzymu
Z trudem powstrzymując swoją wściekłość, Antioch skierował się w stronędo cesarza Hadriana i opowiedział mu o odważnych chrześcijankach. Służący zostali natychmiast wysłani z rozkazem dostarczenia Sofii i jej dzieci do pałacu. Rozkaz został wykonany, a wdowa i jej córki pojawiły się przed rozwścieczonym władcą Rzymu. Opuszczając swój dom i zdając sobie sprawę z tego, co ich czeka przed nimi, złożyli modlitwę do Pana, prosząc Go, aby wzmocnił ich serca i zesłał siłę i odwagę, aby nie wzdrygnąć się przed katami.
Stojąc przed tronem ziemskiego władcy, mentalnieoczy zwrócone były na Niebiańskiego Króla. To właśnie dało im siłę, by patrzeć na cesarza spokojnym i wielkim spojrzeniem. Ikona Wiary, Nadziei, Miłości i ich matki Zofii ukazuje widzowi pojawienie się czterech kobiet pełnych nieziemskiej siły ducha i gotowych, oczyszczonych mękami, poświęcić się Stwórcy.
Przesłuchanie przez cesarza
Podziwiając szlachetność i nieustraszoność ich twarzy,Adrian zaczął pytać nowo przybyłych, kim są i do jakiej rodziny należeli. Sophia odpowiedziała cesarzowi, ponieważ była najstarsza i zgodnie z jej imieniem przepełniona Boską mądrością. Po opowiedzeniu o sobie i swoich córkach przeszła do głównego tematu rozmowy - do tego, po co zostały przywiezione do pałacu.
Sofia otwarcie i nieustraszenie poinformowała o tym Adrianaprawdziwej wiary, w której dorastała i wychowywała córki. Mówiła o Chrystusie, którego wyznawała przez całe życie, którego nauczanie uważa za jedyne prawdziwe. Ponadto stwierdziła, że oddała swoje córki na służbę Bogu, aby w darze Niebiańskiego Oblubieńca przyniosły swoją niezniszczalną czystość. Ujawnioną wówczas wielkość nieustraszonych ascetów w całości oddaje namalowana później ikona. Sophia, Vera, Nadzieja, Miłość w niej nie są już ziemskimi kobietami, ale symbolami świętości.
Wytrwałość w obliczu pokus i zagrożeń
Słysząc jej słowa i nie chcąc się z nią kłócićmądrą kobietą, cesarz chciał odłożyć decyzję o trzy dni i wysłał ją wraz z córkami do domu szlachetnej rzymskiej kobiety imieniem Palladia, aby spróbowała jakoś wstrząsnąć ich tak silnymi przekonaniami. Nie udało mu się jednak osiągnąć tego, czego chciał, a po upływie wyznaczonego czasu ponownie pojawiły się przed nim chrześcijanki, jeszcze bardziej wzmocnione modlitwami i duchowymi rozmowami prowadzonymi w tych dniach.
Potężny władca zaczął od opisywania imobraz szczęśliwego i beztroskiego życia, które ich czeka, jeśli zgodzą się wyrzec tak znienawidzoną wiarę chrześcijańską i czcić pogańskich bogów stworzonych przez człowieka. Od opisania ziemskich radości, jakie czekają na nich na łonie pogaństwa, przeszedł do opisu cierpień, jakie czekają ich w przypadku odmowy. Jednak ani pokusa ziemskiego szczęścia, ani strach przed katami nie zachwiały ich postanowieniem.
Gotowość do śmierci za wiarę chrześcijańską
Znowu odpowiedzieli stanowczo i stanowczo, że ichprawdziwy Bóg jest Stwórcą wszystkiego, co istnieje, a oni gotowi są czcić tylko Jego i dla Niego są gotowi przyjąć mękę i śmierć, aby zjednoczyć się z Nim na zawsze w przyszłym życiu. Tej determinacji nie mogą zachwiać groźby czy pokusy.
Mówiąc to, kobiety podały sobie ręce, jakbytworzący wieniec utkany w imię Pana Boga Jedynego i Nie mającego Początku. Wyczerpiąc wszelkie środki perswazji, Adrian w końcu rozkazał oddać chrześcijan w ręce katów. Jednak wzmocnieni mocą modlitwy zostali napełnieni Łaską Bożą i znosili udręki ze słowami uwielbienia Pana na ustach.
Koniec ziemskiej podróży
Kiedy trzy siostry, znosząc cierpienia, odeszłyPanu ich ciała zostały oddane matce, która złożyła tak cenną ofiarę Jezusowi Chrystusowi. Włożyła je do drogich trumien i zrobiwszy wszystko, co należało zrobić ze zmarłym, pochowała córki poza miastem na wysokim wzgórzu. Pogrzebawszy ich szczątki w ziemi, Zofia spędziła trzy dni na nieustannej modlitwie, a także odpoczywała. Jej prochy pochowano na wzgórzu obok grobów córek.
Ikona Wiary, Nadziei, Miłości i ich matka Zofiapojawił się w Rosji wkrótce po chrzcie Kijowców przez świętego księcia Włodzimierza. W tym samym czasie dokonano słowiańskiego tłumaczenia ich życia. Warto zastanowić się nad tym bardziej szczegółowo, ponieważ wiąże się z tym jeden bardzo ciekawy fakt. Faktem jest, że w greckim oryginale imiona świętych męczenników brzmią inaczej i nie mają tłumaczenia, które dali im kompilatorzy słowiańskiego życia. Jedynym wyjątkiem było imię ich matki – Zofia. Tłumacze, wbrew tradycji, nie zaczęli robić dokładnej „kalki technicznej” ze swoich imion, ale nadali im nazwy odpowiadające głównym cnotom chrześcijańskim.
To jeden z nielicznych takich przypadków w całościhistoria chrześcijaństwa. Z reguły przy komponowaniu żywotów świętych ich imiona zapisywano bez zmian. Historia ikony „Wiara, nadzieja, miłość i ich matka Zofia” jest również interesująca, ponieważ do połowy XVIII wieku w Rosji nie było zwyczaju nadawania noworodkom imion świętych na niej przedstawionych, ponieważ uważano je za czysto wspólne symbole cnót. Pomimo tego, że zostały wymienione w kalendarzu, dopiero za panowania Elżbiety Pietrownej nazwy te weszły do powszechnego użytku. W związku z tym rozpowszechniła się również ikona rodzinna „Wiara, Nadzieja, Miłość i ich matka Zofia”, ponieważ w wielu przypadkach byli nosiciele tych imion, dla których ci święci stali się aniołami stróżami. Na ich cześć ustanowiono święto 30 września.
„Wiara, Nadzieja, Miłość” – ikona, której znaczenie wyraża się w modlitwie
I na koniec jeszcze jeden ważny szczegół.Trudno jest ustalić z pewną dokładnością, kiedy została skomponowana modlitwa za ikonę „Wiara, Nadzieja, Miłość i ich matka Zofia”. Zawiera serdeczne słowa, skierowane przede wszystkim do matki młodych wielkich męczenników – Zofii. Oddawana jest jej chwała jako kobiecie, która wychowała swoje córki godne „bycia wściekłym na Zbawiciela”. Modlitwa uwielbienia to prośba o przesłanie mądrości wszystkim ludziom i zachowanie takich cnót, jak wiara, nadzieja i miłość, ponieważ na nich spoczywa ten świat. W tych słowach modlitwy wyraża się głębokie znaczenie samej ikony.
