Obecnie, kiedy prawosławni i katolicykościoły, reprezentowane przez prymasów, wyciągały do siebie ręce w poszukiwaniu sposobów na wspólną służbę Panu, szczególną uwagę zwraca katolicka katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Moskwie, której historia jest pod wieloma względami podobny do losu wielu cerkwi w Rosji.
Wspólnota katolicka Moskwy pod koniec XIX wieku
Koniec XIX wieku był okresem burzliwychrozwój kapitalizmu. Niezliczone spółki akcyjne, banki, przedsiębiorstwa przemysłowe i handlowe rosły jak grzyby po deszczu. Wszystko to spowodowało intensywny napływ do kraju dużej liczby cudzoziemców, w tym z krajów katolickich. Otworzyli tu swój biznes i stopniowo dostosowując się do nowych warunków, pozostali jednak wyznawcami swojej wiary.
W Moskwie istniała już ich społeczność, która występowałanabożeństwa w dwóch należących do nich katedrach, ale pod koniec stulecia rozrósł się tak bardzo, że jego przedstawiciele zostali zmuszeni w 1894 roku do zwrócenia się do władz miejskich z prośbą o rozważenie budowy nowego kościoła. Na ich spotkanie wyszedł gubernator moskiewski i podpisał dokument, na podstawie którego zbudowano katedrę Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny.
Opracowanie projektu świątyni
Wyrażenie zgody na budowę katolikakatedry, gubernator postawił warunek: wybrane dla niej miejsce powinno znajdować się z dala od centrum miasta i jego głównych prawosławnych świątyń. Wprowadził ograniczenia w wyglądzie przyszłego budynku, zabraniając budowy wież i montażu rzeźb plenerowych. Pomimo tego, że Moskwa zawsze charakteryzowała się tolerancją religijną, w tym przypadku naczelnik miasta wykazał się pewną ostrożnością.
Opracowanie dokumentacji powierzono architektowi F.O.Bogdanovich-Dvorzhetsky, a wkrótce jego projekt, wykonany w stylu neogotyckim, został zatwierdzony. Pomimo tego, że katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny zgodnie z planem autora nie spełniała stawianych wcześniej wymagań (złamano zakaz budowy wież), gubernator zgodził się na jej budowę.
Rozwiązywanie problemów finansowania budowy
W tamtych latach mieszkali na ulicy Malaya Gruzinskayaduża liczba Polaków, którzy służyli na kolei. Ich wspólnota religijna była bardzo liczna i liczyła około trzydziestu tysięcy osób. To tam nabyto grunt pod przyszłą katedrę, a sami Polacy, którzy później utworzyli parafię Niepokalanego Poczęcia NMP, zebrali na jej budowę znaczną kwotę. Brakujące fundusze dostarczyli katolicy innych narodowości zamieszkujących Rosję.
Prace budowlane trwały do 1911 roku izostały zakończone instalacją ozdobnego ogrodzenia. Łączna kwota potrzebna na spłatę wszystkich wydatków wyniosła trzysta tysięcy rubli, co w tamtym czasie było dość dużo. Jednak przez kolejne sześć lat, aż do rewolucji, kontynuowano dekorację wnętrza świątyni. Oczywiście wymagało to dodatkowych środków.
Lata totalnego ateizmu
W pierwszych latach po konsekracji katedraNiepokalanego Poczęcia NMP miał status kościoła filialnego i dopiero w 1919 roku został przekształcony w samodzielną parafię, po czym nabożeństwa w nim trwały prawie dwadzieścia lat. Ale fala ogólnego ateistycznego szaleństwa, która przetoczyła się przez kraj w tamtych latach, nie umknęła katolickiej katedrze. Pod koniec 1938 roku został zamknięty, gmina została rozwiązana, a majątek nabyty za darowizny tysięcy osób został rozgrabiony.
W latach wojny, kiedy setkitysiące bomb i pocisków wroga, uszkodzeniu uległa także dawna katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Podczas jednego z nalotów stracił kilka wież i iglic, ale na szczęście sam budynek ocalał. Już w latach powojennych został przekazany do dyspozycji jednego z moskiewskich instytutów badawczych.
Przed wprowadzeniem się do dostarczonego im budynku,kierownictwo organizacji naukowej przeprowadziło odbudowę jej wewnętrznych pomieszczeń, ostatecznie niszcząc pozostałości wnętrza kościoła. W szczególności cała przestrzeń dawnej katedry została podzielona na cztery kondygnacje. Zmiany wpłynęły także na wygląd zewnętrzny, bezlitośnie zaburzając harmonię jego form architektonicznych.
Próby przywrócenia katedry w sferę życia duchowego
Katedra Niepokalanego Poczęcia BłogosławionegoBudynek Marii Panny zbudowano z uwzględnieniem praw akustyki, dzięki czemu w jego pomieszczeniu zauważono wspaniały dźwięk organów i chóru kościelnego. Niewybaczalnym błędem było zignorowanie tak wyjątkowych cech budynku.
W 1976 roku przedstawiciele twórczejinteligencja stolicy zwróciła się do Ministerstwa Kultury z propozycją: po odpowiedniej przebudowie wykorzystać katedrę jako salę koncertową do wykonywania muzyki organowej. Ich inicjatywa została zaakceptowana, opracowano nawet odpowiedni projekt, ale jego realizacja nigdy nie została zrealizowana.
Trudna droga zwrotu katedry parafianom
Katedra Kościoła RzymskokatolickiegoNiepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny odnalazło swoje nowe życie już w okresie pierestrojki, kiedy to w 1989 roku stowarzyszenie zrzeszające w swoich szeregach Polaków moskiewskich zwróciło się do władz moskiewskich z prośbą o przekazanie im budynku świątyni.
Powrót katedry wierzącym w 1996 rokurok, poprzedzony wieloletnimi gehennami biurokratycznymi związanymi z eksmisją instytucji, która się w nim osiedliła. Mimo wpływów nowożytnych myślenie wielu urzędników pozostało na tym samym poziomie, który ukształtował się w martwych czasach stagnacji. Stało się to przyczyną wielu irytujących opóźnień.
Jednak nawet przed upragnionym dniem, wW grudniu 1990 r. obecny biskup, aw tamtych latach ordynariusz Janusz Wielski odprawił mszę na stopniach katedry, która wówczas należała do organizacji cywilnej. Od następnego roku nabożeństwa katedralne stały się regularne, ale odbywały się one poza budynkiem.
Konsekracja odrestaurowanej katedry
Po dopełnieniu wszystkich formalności zajęło tojeszcze trzy lata, aby nadać świątyni jej pierwotny wygląd, eliminując wszelkie zmiany dokonane na przestrzeni lat. Wpłynęło to zarówno na elewację, jak i układ pomieszczeń wewnętrznych, których dekorację trzeba było wykonać od nowa. Należy zauważyć, że z wielu przyczyn technicznych nie udało się osiągnąć pełnego podobieństwa do tego, czym była świątynia w roku jej pierwszego konsekracji. Porównując jednak wynik prac konserwatorów ze szkicem katedry przechowywanym w archiwum wraz z innymi dokumentami związanymi z projektem z końca XIX wieku, należy zauważyć, że udało im się przywrócić styl i powrócić do budowli nieopisany duch ustanowiony przez autora.
Z okazji uroczystej konsekracji nowo otwartej katedry do Moskwy przybyła delegacja Watykanu na czele z jego sekretarzem stanu kardynałem Angelo Sodano.
Osobliwe i niezwykłe dla parafianCerkiew, wydarzenie odbyło się w tej katedrze w 2002 roku. W tym dniu, za pomocą telekonferencji, odbyła się wspólna modlitwa jego rektora z Papieżem i zwierzchnikami niektórych zachodnioeuropejskich parafii katolickich.
Liturgiczny Chór Katedralny
Od dawna tradycją stało się aranżowanie w Moskwiekoncerty muzyki sakralnej, zaplanowane na określone święta kościelne, na których szczególny sukces odnosi chór katedry Niepokalanego Poczęcia NMP. Jego aktywną działalność koncertową i liturgiczną rozpoczął w 1999 roku z błogosławieństwem abp Tadeusza Kondrusiewicza.
Dziś zajęcia grupowe chóru odbywają się co tydzień w środy w specjalnie wyposażonej sali w podziemiach budynku.
