Jedna z najbardziej znanych ikon prawosławia„Wniebowstąpienie Pańskie” ujawnia w swojej fabule najważniejsze wydarzenie Nowego Testamentu. Jezus Chrystus, łącząc w sobie Boską istotę z ludzką naturą, dokonuje w Swojej Osobie wniebowstąpienia i ubóstwa natury ludzkiej, uprzednio zniszczonej przez grzech pierworodny i skazanej na śmierć. Ta ikona zawiera w sobie graficzną obietnicę dla wszystkich sprawiedliwych, że pojawią się na tronie Boga i odziedziczą życie wieczne.
Związek historii Nowego Testamentu z prawem żydowskim
Wydarzenie, na pamiątkę którego została napisana ikona„Wniebowstąpienie Pańskie” obchodzone jest w świecie chrześcijańskim czterdziestego dnia po Wielkanocy. Odpowiada to biblijnej historii, ponieważ według świadectwa apostołów Pan pozostał z nimi przez czterdzieści dni po swoim zmartwychwstaniu, zanim wstąpił na tron swego Ojca.
Należy zauważyć, że liczba dni wynosi czterdzieści,wskazany z jakiegoś powodu. Wynika z tradycji żydowskiej. Zgodnie z Prawem Mojżeszowym każde dziecko po czterdziestu dniach od urodzenia musiało być przynoszone do świątyni do Pana. Ponieważ zmartwychwstanie Jezusa z martwych uosabia narodziny do nowego życia, to w pełnej zgodzie z Prawem czterdziestego dnia wkracza On do Niebiańskiej Świątyni Swojego Ojca.
Znaczenie wakacji
Dlaczego ikona „WniebowstąpienieLord "? Jego znaczenie polega przede wszystkim na tym, że jest dedykowane świętom, które w pełni można nazwać „świętami Nieba”. Ale nie materialne, ale duchowe Niebo - Królestwo Boże, które zostało przed nami zamknięte upadkiem naszych przodków - Adama i Ewy. Od tego czasu surowość grzechu zdominowała wszystkich ludzi, skazując ich na życie ziemskie z jego cierpieniem, zepsuciem i śmiercią. Ikona „Wniebowstąpienie Pańskie” przedstawia otwarcie Nieba dla ludzi jako utraconego i odzyskanego Wiecznego Domu.
Starożytny zakład święta
Święto poświęcone temu ważnemu wydarzeniu,powstała w okresie wczesnego chrześcijaństwa. Jest to znane przede wszystkim z dekretów apostolskich, które nakazują obchodzenie go czterdziestego dnia po Wielkanocy. Ponadto bardzo ważne są w tym względzie świadectwa wybitnych ojców kościoła, takich jak Jan Chryzostom i bł. Augustyn.
Autorzy świętych tekstów do nabożeństwW tym dniu przez wieki chrześcijaństwa istniały takie szanowane autorytety, jak Jan z Damaszku i Józef Śpiewak. Nie sposób nie wspomnieć dobrze znanych pamiętników pielgrzyma z Europy Zachodniej, Egerii, który odwiedził Ziemię Świętą pod koniec IV wieku i pozostawił szczegółową historię obchodów dnia Wniebowstąpienia Pańskiego. Jedyną wyróżniającą cechą było to, że w tamtych latach święto to obchodzono jednocześnie ze świętem Pięćdziesiątnicy.
Motyw Wniebowstąpienia w sztuce
Temat tego święta jest szeroko odzwierciedlany wsztuki piękne. Należy zaznaczyć, że ikonografia obrazu jest obecnie prezentowana w dwóch wersjach. Pierwszym z nich jest malarstwo ikon sztalugowe, które ukształtowało się u zarania chrześcijaństwa i rozwinęło się najpierw w pracach bizantyjskich mistrzów, a później u rosyjskich malarzy ikon. Druga opcja to monumentalny obraz świątyni. Wniebowstąpienie Pańskie jest często głównym tematem malowania kopuły. Najbardziej uderzające jej przykłady pochodzą z XI-XIV wieku.
Aby wyraźnie zobaczyć, jakukształtowała się zasada kompozycyjno-fabularna, na podstawie której napisana jest praktycznie każda słynna ikona „Wniebowstąpienie Pańskie”, należy odwołać się do najwcześniejszych obrazów, jakie do nas spadły. Wśród nich przede wszystkim należy wspomnieć o rzeźbionej kompozycji na drewnianych drzwiach rzymskiego kościoła Santa Sabina.
Najwcześniejsze znane obrazy Wniebowstąpienia
Kompozycja przedstawia wznoszącego się Zbawiciela,przedstawiony w okrągłym medalionie otoczonym czterema symbolami ewangelistów. Poniżej znajduje się sklepienie nieba z luminarzami, a pod nim postacie dwóch apostołów trzymających krzyż nad głową kobiety, w których można łatwo odgadnąć Najświętsze Theotokos.
Kolejne wczesne przedstawienie tej fabułyprzedstawiony na jednym ze statków z VI-VII wieku ze skarbca katedry w Monzie. Przedstawia postać Chrystusa w momencie wniebowstąpienia w mandroli (owal pionowy), a samą kompozycję uzupełniają wizerunki aniołów, dwunastu apostołów i Matki Bożej Oranta (postać z rękami wzniesionymi do modlitwy). Na tej interpretacji powstały kolejne kompozycje.
Pan w swojej chwale
Na wszystkich istniejących ikonach „Wniebowstąpienie”Zbawiciel jest przedstawiony w aureoli chwały i triumfu i jest obrazem Sędziego, który zgodnie z obietnicą przyjdzie, aby oddać „każdemu według jego uczynków”. Ten ikonograficzny typ obrazu Jezusa Chrystusa nazywany jest Pantekratorem, czyli Wszechmocnym. Suwerenność Niebiańskiego Króla, prowadzącego wszystkich swoich wiernych do niebiańskiego świata, jest głównym uczuciem, jakie wywołuje ikona „Wniebowstąpienie Pańskie”.
Z bursztynu i brązu, ze srebra i kości słoniowejrzemieślnicy wykonali naczynia kościelne przedstawiające tę scenę. Wśród nich są autentyczne dzieła sztuki. Ich próbki można zobaczyć w największych muzeach świata. I to nie przypadek, bo w sztuce chrześcijańskiej trudno znaleźć bardziej znaną i rozpoznawalną fabułę niż ikona Wniebowstąpienia Pańskiego. Chromolitografia, począwszy od czasu, gdy zaczęto odtwarzać druki ludowe w oparciu o jej technologię, pozwoliła tym obrazom wejść do domu każdej rodziny prawosławnej, niezależnie od ich dochodów, co niewątpliwie służyło dalszej popularyzacji fabuły.
