Feudalne rozdrobnienie w Rosji, przyczynyktóre są ukryte w rozwoju gospodarczym i politycznym wczesnego społeczeństwa feudalnego, istniały do końca XV wieku. Powstawanie dużej własności ziemskiej na tle dominacji rolnictwa na własne potrzeby w państwie staroruskim nieuchronnie przyczyniło się do przekształcenia majątków ziemskich w niezależne kompleksy produkcyjne. Ponadto ich powiązania gospodarcze ograniczały się do pobliskiej dzielnicy. Istniejące wówczas potrzeby rzemieślnicze i handlowe można było łatwo zaspokoić w dość prężnie rozwijających się ośrodkach politycznych i gospodarczych - miastach. W tym samym czasie wzrosła liczba miast, a liczba ludności wzrosła w wyniku wzrostu sił wytwórczych. Rozwijały się także osady, które wcześniej nie miały znaczącego znaczenia gospodarczego.
W Rosji doszło do rozbicia feudalnegow warunkach nieuniknionych społecznych sprzeczności między niższymi i wyższymi klasami wczesnego społeczeństwa feudalnego. Powstała w ten sposób klasa właścicieli gruntów dążyła do ustanowienia, w różnych formach zależności (zarówno prawnej, jak i ekonomicznej), ludności rolniczej. Jednak antagonizmy klasowe (spory), które miały miejsce w XI-XIII wieku, miały głównie charakter lokalny i z reguły interwencja władz lokalnych była wystarczająca do rozwiązania konfliktów bez angażowania sił państwowych.
W Rosji doszło do rozbicia feudalnegouwarunkowania potrzeby społecznej i ekonomicznej niezależności bojarów-wotchinników (wielkich właścicieli ziemskich) od rządu centralnego. Jednocześnie bojarowie byli przeciwni potrzebie dzielenia się dochodami z Wielkim Księciem. Ponadto wspierali władców poszczególnych księstw w walce o niezależność polityczną i gospodarczą.
Feudalne rozdrobnienie w Rosji byłofakt nieunikniony. W ramach tego procesu nastąpił dalszy rozwój kultury i gospodarki państwa jako całości. Jednocześnie należy mówić o solidniejszym ugruntowaniu rodzącego się systemu stosunków panów feudalnych.
Niewątpliwie upadek byłego zjednoczonego państwamiał pewne negatywne konsekwencje. Historycy nazywają główne z nich osłabieniem obrony ziem kraju przed atakiem z zewnątrz, zwłaszcza jeśli spodziewane jest pojawienie się wystarczająco silnego najeźdźcy.
Fragmentacja feudalna w Rosji na zewnątrz odzwierciedlała faktyczny podział terytorium kraju między członków znacznie powiększonej rodziny książęcej.
Należy zauważyć, że pewne oznaki rozkładuzaczęły pojawiać się po śmierci Jarosława Mądrego w 1054 roku. System izolowanych księstw powstał w wyniku walki jego potomków, cieszących się poparciem miejscowych bojarów.
Na krótko, za panowaniaVladimir Monomakh, nastąpił rozkwit Kijowa. Znowu stało się ogólnorosyjskim centrum. W tym okresie stłumiono separatystyczne nastroje lokalnych władców, pokonano zewnętrznego wroga Połowców.
Wraz ze śmiercią Monomacha kraj ponownie popadł w ruinę. W tym samym czasie w Rosji rozpoczęła się fragmentacja feudalna. Przyczyny i konsekwencje tego okresu mają historyczne znaczenie dla całego kraju.
Po śmierci syna Monomacha, Mścisława Wielkiego,w miejsce jednego państwa utworzono około piętnastu niezależnych regionów. Są wśród nich Połock, Czernigow, Galitskaja, Nowogród, Rostów-Suzdal, Smoleńsk i inne. Jednocześnie w każdym z nich trwał proces politycznej fragmentacji i izolacji gospodarczej. W ten sposób każda część dużego państwa zamieniła się z kolei w system małych, na wpół niezależnych księstw.
