Ikona Matki Boskiej Ivers jeden z najbardziej czczonych w ortodoksjikilka innych nazwisk związanych z jej historią to „Hodegetria”, „Przewodnik”, „Bramkarz”, „Strażnik” lub po grecku „Portaitissa”, „Łaskawy”.
Ikona Matki Bożej Iberyjskiej jest pokryta legendami.Według legendy pierwsza wzmianka o nim pochodzi z IX wieku, czyli z okresu surowego ikonoklazmu. Na terenie współczesnej Turcji, w pobliżu miasta Nicea, w domu prawosławnej wdowy i jej syna przechowywano i czczono kapliczkę, która później otrzymała nazwę „Ikona Matki Bożej Iveron”. Aby go zniszczyć, do domu przyszli żołnierze. Przekupieni przez wdowę, zostawili ikonę do rana. Ale kiedy przy wyjściu jeden żołnierz uderzył włócznią świętą twarz, z ikony wylała się krew (dlatego Matka Boża jest czasami przedstawiana na ikonie z raną na policzku, czasem bez). Przestraszeni żołnierze uciekli, a wdowa, aby zachować święte oblicze, zabrała go do morza. Ale ikona nie zeszła na dno, ale będąc w pozycji pionowej, zaczęła oddalać się od brzegu.
Przez dwa wieki nie było jej słychać.Według legendy po tym czasie ikona zbliżyła się do Athos, gdzie znajdował się klasztor Iversky. Gabriel, jeden ze świętych starszych, wyniósł ikonę z morza i zainstalował ją w świątyni, za bramą, w której znaleźli ją rano. Po wielokrotnym powtórzeniu tej akcji mnisi zdali sobie sprawę, że oblicze Dziewicy nie chce być chronione przez nikogo, ale chce służyć jako strażnik klasztoru. Dla niej, poza bramami kościoła, zbudowano kościół, w którym umieszczono ikonę (stąd nazwa „Bramkarz”, „Strażnik”). Tam jest teraz.
Ikona Matki Bożej Iberyjskiej jest czczona jakocudowny. Pod jej opieką klasztor uniknął najazdu barbarzyńców, jego rezerw nie brakowało, chorzy wyzdrowieli. Jej sława ogarnęła cały prawosławny świat, zapewniając niewyczerpany napływ pielgrzymów.
Za panowania Aleksieja Michajłowicza Romanowa, który ze względu na swoją pobożność otrzymał przydomek „Cichy”, ikona Matki Boskiej Iwerskiej stała się bezpośrednio związana z Rosją.
Za patriarchy Nikona, z jego inicjatywy i pod rządamiDzięki wsparciu „Najcichszego” Romanowa, podobnego do góry Athos, na Valdai zaczęto wznosić klasztor, który później otrzymał nazwę „Valdai Iversky Bogoroditsky Svyatozersky Monastery.
Na rozkaz króla kopia została spisana na AtosieMatka Boska Iberyjska, która po zakończeniu prac została przewieziona do nowego klasztoru i umieszczona w kościele bramnym. Było też kilka kopii ikony, również wykonanych na Górze Athos i przywiezionych do Rosji. Jeden z nich znajdował się w kościele przy Bramie Zmartwychwstania Kremla, drugi podróżował specjalnym powozem przez Rosję. Przetrwał do dziś i znajduje się w świątyni w Sokolnikach. Kościół przy bramie Kremla, zniszczony w 1928 roku, został odrestaurowany, ale przechowywana w nim ikona zniknęła bez śladu.
Istnieje modlitwa do iberyjskiej Ikony Matki Bożejnie jest pojedyncza. Ikona ratuje w przypadku pożaru, leczy rany psychiczne i fizyczne, pomaga rolnikom, chroni plony i zwiększa żyzność ziemi. Ponadto łagodzi żal i smutek, leczy dolegliwości. Dlatego tak wielka jest liczba modlitw, głosów i kontakii wypowiedzianych przed tą jasną twarzą, sanktuarium całego prawosławnego świata.
