In Polen is onlangs een organisatie opgericht onderde titel "Restitutie van grenzen", waarvan wordt aangenomen dat het de belangen behartigt van de Polen die in 1939 uit de door de Sovjet-Unie bezette gebieden zijn gedeporteerd.
Volgens de verklaringen van zijn vertegenwoordigers, aan de rechtbanken van OekraïneEr zullen rechtszaken worden aangespannen waarin de teruggave van eigendom of compensatie voor onroerend goed wordt geëist, dat de gedeporteerden met geweld werden beroofd. In dit verband werd het noodzakelijk om te begrijpen wat restitutie is en hoe dit verband houdt met de toetreding van Oekraïne tot de EU.
Wie zit er achter de "Restitutie van grenzen"
Dit nieuws werd actief opgepikt door de Russische media. En de Poolse media slaagden erin vast te stellen dat de oprichter van deze organisatie de pro-Kremlin Smena-partij is.
In Oekraïne wordt de kwestie van teruggave aan de orde gesteld door de eerstehoofd van de regering Janoekovitsj, hoofd van de pro-Russische organisatie Ukrainian Choice, Viktor Medvedchuk. In 2015 kondigde hij aan dat er in Lublin een organisatie was opgericht die de eigendommen die zij in de voormalige Poolse gebieden bezaten aan Poolse burgers wilde teruggeven of het wilde compenseren.
Volgens Medvedchuk, de associatieovereenkomstcreëerde de wettelijke basis voor restitutie - de teruggave van onroerend goed aan de vorige eigenaren. Als voorbeeld noemde hij de uitzetting van Vija Artmane uit het pand in het centrum van Riga, zonder compensatie. Door feiten te vervangen en een klassieke manipulatieve techniek toe te passen, creëert de politicus een "echte" dreiging die zal komen bij de goedkeuring van de overeenkomst.
Medvedchuk en vertegenwoordigers van de gedeporteerden staan erop dat teruggave van Oekraïne na ondertekening van een associatieovereenkomst met de EU alle juridische gronden zal hebben. Dit is in feite niet het geval.
Oekraïne + restitutie = de Europese Unie?
De overeenkomst definieert alleen de basisprincipes van interactie op juridisch gebied. Bovendien voorzien ze in de aanpassing van de Oekraïense wetgeving aan de Europese wetgeving.
Volgens artikel 14, samenwerking in het veldjustitie, veiligheid en vrijheid van de partijen moeten bijdragen tot het versterken van de rechtsstaat en het versterken van instellingen op alle bestuursniveaus - zowel rechtshandhaving als justitie. Interactie zal onder meer gericht zijn op het versterken van het stelsel van rechtbanken, het vergroten van hun efficiëntie, onafhankelijkheid en onpartijdigheid, en het bestrijden van corruptie. Samenwerking op het gebied van justitie, veiligheid en vrijheid is gebaseerd op eerbiediging van de mensenrechten en fundamentele vrijheden.
Dat wil zeggen, we hebben het over de procedurele en institutionele aspecten van de bescherming van burgers, en de teruggave van Oekraïne na toetreding tot de EU wordt niet genoemd.
Vrijheid van toegang
Volgens artikel 471 van de overeenkomst moeten beide landenzijn eigen burgers en bedrijven niet-discriminerende toegang verlenen tot gerechtelijke en administratieve autoriteiten om hun persoonlijke en eigendomsrechten te beschermen.
Het vermeldt ook alleen procedurelede kant van de toegang van burgers tot gerechtelijke en administratieve autoriteiten om hun discriminatie uit te sluiten, en teruggave van Oekraïne na ondertekening met de EU is niet voorzien.
Er zijn geen beperkingen voor buitenlanders
Vrijwaring van discriminatie van burgers van andere landen voorOekraïne is niets nieuws. De burgerlijke en commerciële procedurecodes, de wet "inzake internationaal privaatrecht" beperken de toegang van buitenlandse burgers en bedrijven tot de bescherming van hun rechten in Oekraïense rechtbanken niet. Bovendien is de Pools-Oekraïense overeenkomst van 1993 inzake juridische betrekkingen en bijstand in strafzaken en civiele zaken van kracht, volgens welke burgers en bedrijven van de twee landen een beroep kunnen doen op elkaars rechtbanken.
Beschuldigingen van de aanwezigheid van verwijzingen naar wetgeving ter bescherming van de rechten van gedeporteerden en hun erfgenamen op eigendommen worden niet bevestigd in de tekst van de overeenkomst.
Teruggave van Oekraïense gronden en andere eigendommenvereist de opname van inhoudelijke, niet procedurele, normen in een overeenkomst met de EU. We hebben op zijn minst verwijzingen nodig naar enkele andere internationale overeenkomsten. Maar dit is er niet.
Daarom voert grensrestitutie, verwijzend naar de associatieovereenkomst tussen de EU en Oekraïne, campagne.
Massale deportaties van 1939-1940
Wat is restitutie en hoe het verband houdt met de toetreding van Oekraïne tot de EU, kan worden verklaard aan de hand van historische feiten.
In 1936 g.De Sovjetregering nam een decreet aan over de hervestiging van Polen van de Oekraïense SSR naar Kazachstan. In het eerste jaar van de bezetting werden tot een half miljoen Poolse burgers uit de voormalige Poolse gebieden naar Siberië, de Komi Autonome Socialistische Sovjetrepubliek en de Wolga-regio gedeporteerd.
Na de annexatie, begin 1940, de NKVD-autoriteiten gearresteerd en vervolgd op grond van verschillende artikelen, waaronder criminele, 18,3 duizend mensen (2,8 duizend Oekraïners, 5,4 duizend Polen en 1,4 duizend Joden). Begin 1940 werd begonnen met een "zuivering van het grondgebied van een sociaal vreemd element" - 88.400 mensen met de Poolse nationaliteit werden uitgezet in de winter van 1940 en 29.000 mensen in het voorjaar van 1940.
Gedurende 2 jaar produceerden de NKVD-lichamen 4 massievedeportatie uit de geannexeerde gebieden. In totaal werden 335 duizend mensen gedeporteerd naar de Kazachse SSR, Siberië, naar het noorden en het Verre Oosten, waarvan er minstens 198 duizend afkomstig waren uit de bezette gebieden.
Confiscatie van eigendommen
Samen met de deportatie werd het volgende uitgevoerd:
- Onteigening van landgoederen.
- Inbeslagname van grondbezit ten gunste van de armenboeren. In het eerste jaar van de annexatie werd 2,75 miljard hectare in beslag genomen - 1/3 van al het land. De helft van hen werd uitgedeeld aan de boeren en de rest werd overgebracht naar staats- en collectieve boerderijen.
- Nationalisatie van banken, handelsondernemingen en industrie.
Een breed netwerk van coöperaties voor consumptief krediet werd opgeheven, rijke boeren werden "onteigend".
Gedurende twee jaar bezetting werden eigendomsrechten van Oekraïners, Polen, Joden en vertegenwoordigers van andere nationaliteiten geschonden.
Hervestiging 1944-1947
In 1944, 9 september, tussen de regeringDe Oekraïense SSR en het Poolse Comité voor Nationale Bevrijding hebben een overeenkomst getekend over de evacuatie van Polen uit Oekraïne en Oekraïners uit Polen. De overeenkomst voorzag in de terbeschikkingstelling van grond in plaatsen van hervestiging.
Het tijdschema voor de evacuatie was vastgesteld op 15.10.44 tot 01.02.45 en werden verlengd met een aanvullende overeenkomst. Een beperkt aantal persoonlijke bezittingen en gereedschappen mocht worden verwijderd. Het was onmogelijk om de kostbaarheden eruit te halen, op een klein bedrag na. De rest van het onroerend goed werd beschreven en vergoed tegen de “verzekeringswaarde” na voltooiing van de hervestiging zoals overeengekomen. Na voltooiing van de evacuatie, 06.05.47, werden de overeenkomstige wetten ondertekend in de hoofdstad van Polen.
Daarom, in het geval van een rechtbank, in elk specifiek geschiler moet worden nagegaan hoe en wanneer de hervestiging van degenen die van zijn eigendom zijn beroofd, is uitgevoerd. In het geval van een vrijwillige verhuizing zijn alle claims van morele en materiële schade, d.w.z. teruggave van Oekraïne na de ondertekening van de associatieovereenkomst met de EU, ongegrond.
Hoogstwaarschijnlijk zouden historici betrokken moeten worden bij de waarschijnlijke rechtbanken en zouden de archieven van Oekraïne, Polen en Rusland moeten worden bestudeerd.
Lokale wetten hebben het laatste woord
Volgens de overeenkomst over juridische bijstand zullen bij het oplossen van dergelijke geschillen geen Poolse maar Oekraïense wetten worden toegepast. Claims moeten worden ingediend bij Oekraïense rechtbanken.
Het burgerlijk wetboek van Oekraïne is in werking getreden 01.01.04., Het heeft geen terugwerkende kracht op de gebeurtenissen van 1939-40, aangezien er op dat moment geen verplichting bestond om de schade te vergoeden wegens het ontbreken van een relevante wet. Hieruit volgt dat de staat geen civiele redenen heeft om de gedeporteerden en hun erfgenamen te vergoeden (hetgeen de teruggave van Oekraïne inhoudt) na de ondertekening van de associatieovereenkomst met de EU.
Er zijn precedenten
Link naar mensenrechten die zijn verankerdHet Verdrag inzake hun bescherming zal geen resultaat opleveren - volgens het zijn de verplichtingen voor Oekraïne pas van kracht vanaf de datum van toetreding in 1997.Het recht op geschillen zal bestaan, aangezien de vordering wordt ingediend na de inwerkingtreding van het Verdrag, maar de schending van eigendomsrechten die plaatsvond aan het begin van de Tweede Wereldoorlog, bescherming in het EVRM is niet onderworpen.
Deze situatie komt volledig overeenhet principe van artikel 28 van het Verdrag van Wenen inzake het verdragenrecht, volgens hetwelk dergelijke verdragen geen terugwerkende kracht hebben. Het EVRM heeft zich al gebogen over vergelijkbare geschillen, waaronder beslissingen over vorderingen tegen Tsjechië, Roemenië en Griekenland. De rechtbank constateerde in zijn beslissingen schendingen van het verdrag, maar de vraag of de claim kan worden voldaan, is afhankelijk van het land. Deze beslissingen zijn genomen in zaken waarin eigendomsrechten werden geschonden op basis van de moderne wetgeving van deze landen. Deze praktijk heeft niets te maken met de staat Oekraïne.
Ervaring met Letland
De machtiging tot restitutie en de procedure worden bepaaldop het niveau van de wetgeving van een bepaalde staat. Een voorbeeld hiervan zijn de wetten van Letland inzake de teruggave en denationalisatie van huisvesting, waarbij de eigendom werd teruggegeven van onroerende goederen die in de jaren 1940-80 in beslag waren genomen door de staat en door personen die een beleid van willekeur voerden en de rechten van de eigenaren negeerden.
De wetgeving bood garantieswonen in dergelijke woningen, het verlengen van de huur en het vaststellen van het maximale huurbedrag. Het Constitutionele Hof bevestigde dat het land niet verantwoordelijk is voor de nationalisatie van eigendommen door de bezettingsautoriteiten.
Denationalisering in Litouwen
In Litouwen wordt deze kwestie geregeld door de wet opherstel van eigendomsrechten die werden onderbroken door de wetten van de Sovjet-Unie. De rechten op percelen van 150 hectare in dorpen en 0,4 hectare in steden, woongebouwen en onroerend goed van bedrijven werden teruggegeven. De aanvraagperiode was beperkt tot 2001.
Restitutie in Tsjecho-Slowakije
Parlement van Tsjecho-Slowakije in 1991aangenomen wetgeving inzake buitengerechtelijke rehabilitatie en teruggave van onteigend en genationaliseerd onroerend goed. Er werd restitutie verleend aan burgers van Tsjechoslowakije. Ook werd materiële compensatie geboden aan aanvragers die niet aandrongen op teruggave van onroerend goed, of als de prijs van dit onroerend goed aanzienlijk steeg na onwettige vervreemding.
Poolse optie
In 2001de Poolse Sejm nam een wet aan die voorzag in de teruggave van eigendommen en het recht daarop aan Poolse burgers. De president had zijn veto uitgesproken, waardoor het niet in werking kon treden. Rechtbanken begonnen geschillen over restitutie op te lossen. De teruggave van onroerend goed gebeurde in de regel in de vorm van zekerheden met het recht om grond of aandelen van ondernemingen te kopen.
De ervaring van de voormalige landen van het socialistische bloktoont aan dat teruggave van Oekraïne na ondertekening van een overeenkomst met de EU op staatsniveau wordt geregeld. Het parlement heeft het recht om de procedure voor de implementatie ervan, de deadline voor het indienen van claims en de kring van personen op wie deze normen van toepassing zijn, te bepalen. Hetzelfde werd gedaan in Oekraïne.
Oekraïense wetgeving
De Verchovna Rada heeft in 1991 een wet aangenomenrehabilitatie van slachtoffers van politieke onderdrukking, volgens welke rehabilitatie zich uitstrekt van 1917 tot het begin van deze wet voor personen die uit Oekraïne zijn gedeporteerd. Dit zijn onder meer degenen die onder dwang zijn hervestigd, die de rechten en vrijheden van een burger geheel of gedeeltelijk zijn ontnomen om klasse-, sociale, nationale, politieke en religieuze redenen.
Maar deze wet is niet van toepassing op buitenlanders.Het regeringsbesluit voorzag in de teruggave van de in beslag genomen constructies en andere eigendommen of compensatie voor hun waarde, maar alleen voor de burgers van Oekraïne. De wetgeving voorziet niet in vergoeding van schade aan buitenlanders.
Eenzijdige of bilaterale restitutie?
In Oekraïne werden pogingen ondernomen om zich te vestigenDeze kwestie ligt op het niveau van de wet: in 2005 werd een project ingediend over het herstel van rechten op vervreemd eigendom, waarin werd voorgesteld om niet alleen eigendommen terug te geven aan Oekraïners, maar ook aan buitenlanders. De restitutiewet voor Oekraïne werd destijds niet aangenomen - volgens de conclusie van de regering was er bij het bepalen van het mechanisme voor teruggave van eigendommen aan voormalige eigenaren (eenzijdige restitutie) niet voorzien in de teruggave van eigendommen aan de andere partij (bilaterale restitutie). Dit is in strijd met de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek.
Samenvattend kan worden gesteld datop dit moment heeft de teruggave van eigendommen in Oekraïne geen wettelijke basis. Eindconclusies zijn alleen mogelijk na een grondige analyse van elke specifieke claim, beschikbaar bewijs en feiten.
En buitenlandse autoriteiten moeten het internationale principe van wederkerigheid in gedachten houden, volgens welke de teruggave van Oekraïne in de EU een voorwendsel kan worden om dergelijke claims aan Polen te doen.
